12-09-2025
Kinh nghiệm chọn biến tần cho động cơ theo công suất
Biến tần điều khiển động cơ điện trong rất nhiều ứng dụng công nghiệp. Lựa chọn đúng biến tần không chỉ giúp tối ưu hiệu suất động cơ, tiết kiệm chi phí mà còn bảo vệ động cơ hiệu quả. BTB Electric sẽ chia sẻ tới bạn kinh nghiệm chọn biến tần phù hợp nhất với từng nhu cầu.
Tìm hiểu thông số động cơ
Biến tần là thiết bị biến đổi điện áp và tần số dòng điện thành mức phù hợp trước khi truyền dòng điện tới động cơ. Trước khi chọn biến tần, bạn cần tìm hiểu thông số động cơ để biết được:
- Điện áp đầu ra: 1 pha hay 3 pha; 220V hay 380V; AC hay DC;…
- Công suất định mức: Căn cứ tính toán công suất sơ bộ của biến tần.
- Loại tải: Căn cứ chọn ngưỡng công suất và loại biến tần.
- Đặc điểm động cơ: Căn cứ chọn các chức năng tương thích trên biến tần.
Tính toán công suất biến tần
Công suất biến tần có công thức tính toán như sau:
Trong đó:
- Công suất động cơ: Thể hiện trên bảng thông số động cơ (kW hoặc HP, 1HP = 0.75kW)
- Hệ số dự phòng: Thông thường là 1.1 hoặc 1.2
- Hiệu suất biến tần: Công suất hoạt động thực tế của biến tần sau khi trừ hao hụt, tỷ lệ khoảng 95 – 98%
Ví dụ, động cơ dây chuyền 3 pha 380V có công suất định mức 4HP. Khi đó công suất biến tần tối thiểu của biến tần là:
Do vậy nên chọn biến tần 3 pha 380V công suất 4kW trở lên.
Lưu ý mức dư thừa công suất lý tưởng cho biến tần là 10 – 20%, lớn hơn với tải nặng và thấp hơn với tải nhẹ, nhưng không được dưới 0%.
Chọn điện áp biến tần
Điện áp cho biến tần chia theo 2 đầu là đầu vào và đầu ra. Một số trường hợp:
- Nguồn điện áp đầu vào 3 pha 220V và đầu ra 3 pha 380V: dùng biến tần 3 pha
- Nguồn điện áp đầu vào 1 pha 220V và đầu ra 3 pha 220V: dùng biến tần 1 pha
- Nguồn điện áp đầu vào 1 pha 220V và đầu ra 3 pha 380V: dùng biến tần 3 pha
- Nguồn điện áp đầu vào 3 pha 380V và đầu ra 3 pha 380V: dùng biến tần 3 pha
Chọn biến tần theo loại tải
Xác định chính xác nhu cầu biến tần theo loại tải sẽ rút ngắn rất nhiều quá trình chọn biến tần của bạn từ mức giá, thương hiệu hay chất lượng và các thông số kỹ thuật. Lưu ý một số yếu tố sau:
- Đặc điểm động cơ phía phụ tải: 1 hay nhiều động cơ, cùng điện áp hay khác điện áp, công suất biến động nhiều hay ít,…
- Chế độ vận hành động cơ: Vận hành liên tục hay ngắt quãng, vận hành theo chu kỳ hay theo khoảng thời gian,….
- Các tính năng biến tần cần có: chỉnh tốc độ quay, tiết kiệm điện, bảo vệ quá tải, momen xoắn, đồng bộ hóa,….
Trong các hệ thống công nghiệp, có thể chia tải thành 3 dạng chính là:
- Tải nặng (máy dập, máy cán, cẩu trục,…): Sử dụng công suất biến tần cao hơn từ 1 – 2 cấp so với công suất động cơ.
- Tải biến thiên (quạt, bơm nước, thang máy, băng tải,…): Sử dụng công suất biến tần cao hơn, gần bằng công suất động cơ.
- Tải đặc biệt: Yêu cầu biến tần có tính chuyên dụng cao, có những tính năng đặc biệt cho loại tải đó.
Các thương hiệu biến tần lớn đều có sản xuất các dòng biến tần đa năng các loại tải hoặc biến tần chuyên dụng cho bơm, thang máy, cẩu trục,….
Với tải có ngưỡng điện áp cao lên tới 1000V AC đến 36kV AC hoặc 1500V DC đến 54kV DC, cân nhắc chọn biến tần trung thế
Một số câu hỏi khi chọn biến tần
- Câu hỏi 1: Công suất biến tần càng cao càng tốt?
Khi tăng công suất cho biến tần đồng nghĩa giá thành sẽ tăng theo, ảnh hưởng tới ngân sách đầu tư biến tần. Bên cạnh đó, một số động cơ đặc thù khi sử dụng biến tần công suất quá lớn có thể làm biến tần bị lỗi hoặc cháy nổ. Do vậy ngưỡng công suất chênh phù hợp cho biến tần là 1 – 2 cấp.
- Câu hỏi 2: Biến tần công suất nhỏ hơn động cơ có sử dụng được không?
Một số ít trường hợp biến tần công suất nhỏ chạy được cho động cơ lớn khi động cơ hoạt động non tải dưới ngưỡng công suất biến tần. Tuy nhiên tuổi thọ biến tần sẽ không cao và chỉ là giải pháp tạm thời, cần nâng công suất biến tần để tránh rủi ro khi động cơ chạy đủ tải.
- Câu hỏi 3: Các chức năng nào quan trọng với biến tần hiện đại?
Ngoài biến đổi điện áp và tần số, biến tần trong hệ thống điện hiện đại cần có cổng giao tiếp (Modbus, Profibus,..), các chức năng bảo vệ (quá dòng, quá áp, quá nhiệt, lỗi pha), khả năng đồng bộ hóa và các tính năng chuyên dụng cho loại tải.
- Câu hỏi 4: Môi trường lắp đặt biến tần có yêu cầu thế nào?
Khi lắp đặt biến tần cần chú ý tới các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, bụi bẩn, hóa chất ăn mòn, độ cao lắp đặt, tác động vật lý,… Ưu tiên đặt biến tần trong tủ điện biến tần được bảo vệ kín và giám sát thường xuyên.
Tìm hiểu thêm các thông tin khác về biến tần tại: https://btb-electric.com/vi/tin-tuc/kien-thuc-nganh/kien-thuc-tu-dien/
