BTB Electric / Tin tức / Tại sao nên chọn Bộ điều khiển tụ bù có chỉ số PF và Cosφ

Tại sao nên chọn Bộ điều khiển tụ bù có chỉ số PF và Cosφ

Tin Trung

PF (Power Factor) là hệ số công suất hay nói một cách khác là chỉ số đo độ hiệu quả sử dụng điện trong một hệ thống điện. Nó cho biết bao nhiêu phần trăm công suất mà bạn tiêu thụ thực sự được dùng để sinh công hữu ích (chạy máy, chiếu sáng,…) và bao nhiêu phần trăm bị lãng phí cho các hiện tượng như từ hóa, tích tụ điện trường… PF và Cosφ đều dùng để đánh giá hiệu quả sử dụng điện, cùng BTB Electric tìm hiểu điểm giống và khác nhau của hai hệ số này.

he-so-pf-tren-bo-dieu-khien-tu-bu-btb

Điểm giống nhau

Cả PF và Cosφ đều là chỉ số dùng để đánh giá hiệu quả sử dụng điện năng trong hệ thống điện. Cả hai đều cho giá trị trong khoảng từ 0 đến 1, càng gần 1 thì hiệu quả sử dụng điện càng cao. Khi hệ thống điện vận hành lý tưởng (chỉ có tải thuần trở, không sóng hài), PF và cos(φ) sẽ bằng nhau.

Cả hai chỉ số đều liên quan đến công suất tác dụng (P) và công suất biểu kiến (S) với công thức tính toán:

  • PF = P/S
  • Cosφ = P/S50Hz

Trong đó:

  • S là tổng công suất biểu kiến thực tế
  • S50Hz là công suất biểu kiến chỉ tính ở tần số cơ bản.

Điểm khác nhau

Tiêu chí PF Cosφ
Định nghĩa Tỉ số giữa công suất tác dụng và tổng công suất biểu kiến, bao gồm cả ảnh hưởng của sóng hài Cosin của góc pha giữa dòng điện và điện áp ở tần số cơ bản (50Hz).
Ảnh hưởng của sóng hài Có xét đến sóng hài. Nếu dòng điện bị méo dạng, PF sẽ giảm Không xét đến sóng hài, chỉ phản ánh lệch pha giữa dòng và áp ở tần số cơ bản
Trong hệ thống lý tưởng PF = Cosφ khi điện áp và dòng điện thuần sin (không méo). Luôn phản ánh độ lệch pha lý tưởng ở 50Hz
Trong thực tế PF thực tế thường nhỏ hơn Cosφ do méo sóng gây ra Cosφ có thể cao nhưng không phản ánh hết tổn hao do sóng hài.

Giải thích đơn giản

  • Nếu hệ thống điện không có sóng hài → PF ≈ Cosφ
  • Nếu hệ thống điện có nhiều sóng hài → PF thông thường sẽ nhỏ hơn Cosφ, cho thấy thực tế sử dụng điện kém hiệu quả hơn so với cảm nhận chỉ dựa trên Cosφ

Ví dụ: Trong một nhà máy sử dụng nhiều biến tần, UPS hoặc thiết bị điện tử công suất lớn, dòng điện thường chứa nhiều sóng hài dẫn đến Cosφ đo được có thể vẫn cao, ví dụ 0,95 (góc lệch pha nhỏ) nhưng PF thực tế chỉ đạt 0,85 do ảnh hưởng của sóng hài.

cac bac song hai

BTB Electric đã giải thích rõ sự khác biệt giữa hệ số công suất PF và Cosφ nhằm giúp kỹ sư và người vận hành hệ thống điện có giải pháp tối ưu hơn trong các công việc như: tính toán tụ bù công suất phản kháng, lựa chọn thiết bị lọc sóng hài, nâng cao hiệu quả vận hành và tiết kiệm chi phí điện năng.

Đặc biệt, cần lưu ý lựa chọn bộ điều khiển tụ bù phù hợp. Đối với hệ thống điện có mức sóng hài cao, bắt buộc phải sử dụng bộ điều khiển tụ bù có khả năng đo hệ số công suất PF và điều khiển đóng cắt các bước tụ dựa trên chỉ số PF thực tế, nhằm tránh nguy cơ bị nhà cung cấp điện phạt do hệ số công suất thấp.

Tham khảo các dòng sản phẩm Bộ điều khiển tụ bù từ BTB Electric.

Bài viết mới