29-09-2025
Điện áp dây là gì? Phân biệt chi tiết với điện áp pha
Khi có nguồn điện chạy qua, mỗi dây dẫn điện đều xuất hiện điện áp dây và điện áp pha. Vậy điện áp dây là gì? Cách phân biệt với điện áp pha thế nào? Hãy theo dõi bài viết của BTB Electric để tìm hiểu.
Điện áp dây là gì?
Xét ở khái niệm tổng quát, điện áp dây là lượng điện áp có trong mạch truyền tải hoặc phân phối điện cho đến khi được biến đổi hoặc sử dụng. Điện áp này thường được truyền qua đường dây điện, gồm dây dẫn, mạch điện hoặc cáp đến các hệ thống cấp điện.
Trong hệ thống ba pha, điện áp dây (hay U dây, V line) lại là đại lượng biểu thị sự chênh lệch điện thế giữa 2 dây pha bất kỳ. Nói cách khác, đây chính là hiệu điện thế giữa 2 đường dây dẫn điện xoay chiều có pha lệch nhau 120 độ.
Công thức tính điện áp dây: Ud = √3 x Up = √3 x 220V= 380V
Trong đó:
- Ud: Điện áp dây
- Up: Điện áp pha
Cụ thể:
- Điện áp giữa pha A và pha B: U dây = 380VAC
- Điện áp giữa pha A và pha C: U dây = 380VAC
- Điện áp giữa pha B và pha C: U dây = 380VAC
Điện áp pha là gì?
Điện áp pha chính là điện áp đo được trên một dây cụ thể, hay là hiệu điện thế giữa 2 đầu dây. Ví dụ, hệ thống điện gia đình có điện áp là 220V, điện áp pha cũng là 220V.
Điện áp pha còn được hiểu là hiệu điện thế giữa dây pha và dây trung tính trong hệ thống điện 3 pha, có ký hiệu U pha. Do dây trung tính không mang điện và có điện áp bằng 0V nên thực chất, điện áp pha = điện áp dây pha.
Cụ thể:
- Giữa dây pha A và dây trung tính N, U Pha = 220VAC.
- Giữa dây pha B và dây trung tính N, U Pha = 220VAC.
- Giữa dây pha C và dây trung tính N, U Pha = 220VAC.
Ngoài ra, sự chênh lệch điện áp giữa 2 pha còn được gọi là điện áp pha-pha.
Công thức tính điện áp pha-pha: U pha-pha = √3 x U pha
Điện áp pha chỉ sử dụng cho hệ thống điện 3 pha. Trong điện dân dụng 1 pha sẽ không có thuật ngữ này.
Phân biệt điện áp dây và điện áp pha
| Điện áp dây | Điện áp pha |
| Điện áp dây là hiệu điện thế giữa 2 pha bất kỳ trong hệ thống điện 3 pha | Điện áp pha là hiệu điện thế giữa 1 dây pha và 1 dây trung tính (chỉ áp dụng với kết nối hình sao) |
| Giá trị điện áp dây nhỏ hơn điện áp pha trong kết nối hình sao | Giá trị điện áp pha nhỏ hơn điện áp dây trong kết nối tam giác |
| Trong hệ thống 3 pha, giá trị điện áp dây luôn lớn hơn điện áp pha. Cụ thể, điện áp dây là 380VAC, điện áp pha là 220VAC | |
Ứng dụng của điện áp dây và điện áp pha
Hiểu được bản chất của điện áp dây và điện áp pha giúp người dùng có thể tiến hành lắp đặt và điều chỉnh mức điện áp phù hợp với dây dẫn để cung cấp nguồn điện năng phù hợp cho các thiết bị.
Ngoài ra, điện áp dây và điện áp pha là 2 thành phần quan trọng trong hệ thống dây cáp điện. Ứng dụng thực tế của 2 đại lượng này như sau:
Hệ thống phân phối điện
- Điện áp pha: Được sử dụng để đo và kiểm soát hệ thống điện 3 pha.
- Điện áp dây: Sử dụng để cung cấp năng lượng cho các thiết bị và máy móc trong các hệ thống công nghiệp.
Trạm biến áp
- Điện áp pha: Là tiêu chí để đo và kiểm soát điện áp tại các trạm biến áp, nơi năng lượng được chuyển từ hệ thống truyền tải xuống hệ thống phân phối.
- Điện áp dây: Cung cấp năng lượng cho các thiết bị và máy móc tại trạm biến áp.
Hệ thống truyền tải điện
- Điện áp pha: Là cơ sở để đo và kiểm soát điện áp tại các trạm truyền tải, nơi năng lượng được chuyển từ nhà máy điện đến các khu vực tiêu thụ.
- Điện áp dây: Được sử dụng trong quá trình truyền tải năng lượng từ nhà máy đến các điểm tiêu thụ cuối cùng.
Tổng quan về sơ đồ mạch điện 3 pha 4 dây
Sơ đồ mạch điện 3 pha 4 dây
Hệ thống điện 3 pha 4 dây sẽ bao gồm 3 dây nóng và 1 dây lạnh chạy song song và chung 1 dây trung tính. Trong đó:
- Điện áp pha tại tải là Up = UA = UB = UC
- Điện áp dây tại tải là Ud = UAB = UBC = UCA
- Dòng điện pha tại tải là Ip = IPA = IPB = IPC
- Dòng điện dây là Id = Id A = Id B = Id C
- Nguồn được kết nối với tải theo hình sao 4 dây, còn kết nối giữa nguồn và tải theo hình tam giác
Cách đấu nối điện 3 pha 4 dây
Có 2 cách đấu nối điện 3 pha phổ biến là nối theo hình sao và nối hình tam giác, tùy vào mục đích sử dụng.
Nối hình sao thường được dùng để giảm điện áp và tăng độ bền của thiết bị, trong khi đó, nói hình tam giác giúp nâng cao hiệu suất công suất.
Cách nối điện 3 pha 4 dây hình sao: nối 3 điểm cuối của pha với nhau để tạo thành một điểm trung tính.
Cách nối điện 3 pha 4 dây hình tam giác: không cần nối điểm trung tính, chỉ cần nối cuối pha này với đầu pha còn lại.
Câu hỏi thường gặp liên quan đến điện áp dây
Câu hỏi 1: Ứng dụng cụ thể của điện áp dây và điện áp pha là gì?
Trả lời: Điện áp dây phổ biến trong các ứng dụng công nghiệp, điện áp pha thường được sử dụng trong các thiết bị dân dụng.
Câu hỏi 2: Tại sao giá trị điện áp dây luôn lớn hơn điện áp pha trong hệ thống điện 3 pha?
Trả lời: Trong hệ thống điện 3 pha, các pha lệch nhau 120 độ. Điện áp dây được tính bằng căn 3 lần điện áp pha nên giá trị điện áp dây luôn lớn hơn điện áp pha.
Thông qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn đã phân biệt được điện áp dây và điện áp pha trong hệ thống điện 3 pha. Đây là 2 thành tố quan trọng để lựa chọn thiết bị phù hợp với điện áp tiêu chuẩn ở Việt Nam. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết. Những thông tin khác liên quan đến thuật ngữ ngành điện sẽ được chúng tôi cập nhật thường xuyên tại website: https://btb-electric.com/vi/tin-tuc/kien-thuc-nganh/thuat-ngu-nganh-dien/
