12-09-2025
Hướng dẫn quy trình bảo dưỡng, bảo trì tủ điện công nghiệp
- Kiến thức ngành điện
- Th11 20, 2024
- 1495 lượt xem
Để quá trình vận hành tủ điện diễn ra trơn tru, hiệu quả, việc bảo trì tủ điện cần diễn ra định kỳ, đúng kỹ thuật. Tùy theo chủng loại, yêu cầu kỹ thuật hay môi trường vận hành mà thời gian, các bước bảo trì sẽ khác nhau. Tham khảo quy trình bảo dưỡng tủ điện được xây dựng bởi BTB Electric qua bài viết sau.
Bước 1: Lập kế hoạch bảo trì tủ điện
Cần lên kế hoạch bảo trì tủ điện định kỳ, chi tiết các hạng mục cần kiểm tra bao gồm:
- Xác định loại tủ điện: thuộc loại tủ phân phối, tủ điều khiển hay tủ đồng bộ,.. để có phương án bảo trì thích hợp.
- Xác định tần suất bảo trì: phụ thuộc các yếu tố gồm tần suất hoạt động của tủ điện, môi trường làm việc, khuyến nghị từ nhà sản xuất,… từ đó có kế hoạch bảo trì tối ưu, tiết kiệm chi phí.
- Lập danh mục kiểm tra: bao gồm các hạng mục chi tiết cần kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa hay thay mới.
- Phân công trách nhiệm: xác định rõ trách nhiệm các hạng mục cho từng cá nhân, bộ phận đảm bảo không chồng chéo, không bỏ sót.
- Chuẩn bị vật tư, thiết bị bảo trì: đầy đủ các dụng cụ, thiết bị cần thiết cho quá trình kiểm tra, kiểm thử, bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị trong tủ điện.
Trong môi trường bình thường, khô ráo, ít dính bụi, chu kỳ bảo dưỡng định kỳ tủ điện là khoảng 4 – 6 tháng. Trường hợp môi trường khắc nghiệt hơn cần rút ngắn chu kỳ tùy tình hình thực tế để tăng tuổi thọ cho tủ điện và thiết bị bên trong.
Bước 2: Kiểm tra tổng quan tủ điện và ngắt điện
Quan sát vỏ tủ điện, tìm các vị trí bị hoen gỉ, hỏng hóc, tróc sơn để xử lý. Tiếp theo dùng vật dụng chuyên dùng để vệ sinh bên trong và ngoài vỏ tủ. Sau đó kiểm tra vị trí các mối nối, ốc vít xem có bị lỏng hay gỉ sét không, sau đó căn chỉnh lại. Kiểm tra các thông số đo lường của tủ điện trong thời gian thực và so sánh với các thông số trước đó hoặc thông số định mức. Kiểm tra nhiệt độ, tiếng ồn, mùi khó chịu, nước mưa, côn trùng và động vật lạ. Kiểm tra tình trạng cáp nối có bị đứt hay ngắt kết nối không.
Sau đó ngắt điện toàn bộ hệ thống, thiết lập các yếu tố an toàn cho người bảo trì. Sau khi ngắt điện, cần kiểm tra lại tủ bằng bút thử điện. Sau đó treo biển cảnh báo không đóng điện và phân công người canh gác trong quá trình bảo dưỡng.
Bước 3: Kiểm tra và hiệu chỉnh thiết bị bên trong
Đầu tiên cần kiểm tra các thiết bị bên ngoài rơ le như vỏ, phần kính, cặp chì. Khi mở nắp rơ le chú ý kiểm tra phần đệm bảo vệ ngăn bụi vào bên trong. Sau đó quan sát bên trong, kiểm tra các mối hàn, kiểm tra vít, quan sát mô men lò xo, hiệu chỉnh các vị trí vênh. Đảm bảo hệ thống động của rơ le phải tự do xê dịch được, không sát và cong vênh. Test khi quay hoặc xê dịch hệ thống động, chỉ có mô men lò xo phản lực lại. Bên cạnh đó cần kiểm tra hoạt động của đồng hồ đo lường trong rơ le. Nếu phát hiện có thiết bị bảo vệ hỏng hóc hoặc không đảm bảo hoạt động, cần có thông báo để sẵn sàng thay thế bằng thiết bị chất lượng hơn.
Tiếp theo cần kiểm tra các thông số trên các thiết bị đo lường. Đầu tiên cần đo điện trở cách điện các phần dẫn điện so với vỏ rơ le và giữa các mạch. Tiếp theo đo điện trở 1 chiều của cuộn dây. Với rơ le nhiều cuộn dây, cần xác định được đầu ra và cực tính các cuộn dây.
Cuối cùng, hiệu chỉnh lại rơ le đảm bảo điều kiện chuyển mạch cho các tiếp điểm. Thông thường các loại rơ le (nhiệt, trung gian, thời gian,…) sẽ tác động lên tiếp điểm tại mức thông số xác định.
Bước 4: Kiểm tra thiết bị đóng cắt
Các aptomat trong tủ điện như MCCB, MCB phải hoạt động liên tục, nhanh hao mòn hơn các thiết bị điện khác. Khi bảo dưỡng các thiết bị này, đầu tiên cần siết bu lông dây dẫn 2 chiều nguồn và tải vào aptomat, sử dụng cờ lê. Tiếp theo kiểm tra các bộ phận: Bộ phận truyền động và áp lực lò xo; mạch điều khiển, mạch tín hiệu và mạch tự động; hành trình tiếp điểm động; cơ cấu đóng ngắt. Sau đó đóng ngắt thử aptomat bằng tay hoặc tự động, đo lường thời gian tác động.
Tiếp theo, làm sạch các chi tiết bên trong aptomat với khăn chuyên dụng, không dùng vật cứng. Chú ý ưu tiên các tiếp điểm chính, buồng dập hồ quang. Trường hợp bên trong aptomat hư hỏng hoặc hoen gỉ nặng thì nên thay mới aptomat.
Bước 5: Vệ sinh tủ điện
Tiến hành vệ sinh, hút bụi bên trong tủ, chú ý các góc cạnh dễ bám bụi. Xử lý các vết gỉ sét nếu phát hiện. Vệ sinh buồng dập hồ quang, bu lông và siết chặt lại. Tra thêm dầu mỡ tại các khớp chuyển động.
Sau khi vệ sinh, tiến hành đo điện trở cách điện của các thiết bị đóng cắt và thanh cái hạ thế. Thí nghiệm relay bảo vệ, thí nghiệm pha, thí nghiệm bộ điều khiển.
Bước 6: Lưu dữ liệu và báo cáo kết quả bảo trì
Lưu lại diễn biến và các dữ liệu cần thiết trong đợt bảo trì tủ điện này. Lịch sử bảo trì là căn cứ đánh giá hiệu quả bảo trì, tình trạng các thiết bị, dự báo xu hướng bảo dưỡng – thay thế – sửa chữa trong tương lai, từ đó hiệu chỉnh kế hoạch bảo trì phù hợp. Một số hạng mục cần lưu lại dữ liệu: thời gian bảo trì, hạng mục đã thực hiện, vấn đề phát hiện, phương án xử lý, kết quả sau xử lý, khuyến nghị.
Sau khi đã kiểm tra toàn bộ vỏ tủ và thành phần bên trong, bạn tiến hành vệ sinh lại tủ, sắp xếp lại vị trí các thành phần, sau đó đóng điện cho tủ. Bảo trì tủ điện tốt là cơ sở để tiết kiệm chi phí vận hành và tăng tuổi thọ cho tủ điện. Để tìm hiểu thêm các kiến thức khác về tủ điện, bạn có thể xem tại: Kiến thức tủ điện – BTB Electric.
