12-09-2025
Tổng hợp thông tin về tủ điện chiếu sáng
Tủ điện chiếu sáng là trung tâm điều khiển hệ thống chiếu sáng cho các công trình diện tích lớn như nhà máy, hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị, công viên,… Sử dụng tủ chiếu sáng là giải pháp tối ưu chi phí vận hành, tối giản công sức và thời gian vận hành. Tìm hiểu thông tin về cấu tạo, phương thức vận hành và cùng BTB Electric điểm qua các loại tủ điện chiếu sáng phổ biến trong bài viết sau.
Tủ điện điều khiển chiếu sáng là gì?
Tủ điện chiếu sáng là tủ điều khiển sử dụng các thiết bị đóng ngắt mạch để điều khiển hệ thống chiếu sáng. Loại tủ điện này điều khiển qua chế độ tự động với bộ điều khiển PLC, timer hoặc điều khiển bằng tay.
Chức năng của tủ điều khiển chiếu sáng là tự động bật tắt bóng đèn theo thời gian thực mà không cần con người can thiệp. Loại tủ điện điều khiển này có thể được thiết kế đơn giản như điều khiển với khả năng bật tắt theo thời gian hoặc phức tạp, thông minh như khả năng điều chỉnh cường độ sáng, điều chỉnh màu sắc bóng đèn theo yêu cầu. Các loại tủ chiếu sáng hiện đại đã được tích hợp điều khiển vào hệ thống điều khiển trung tâm hoặc qua điện thoại thông minh.
Chức năng của tủ điều khiển chiếu sáng
Với việc tích hợp nhiều thiết bị đo lường, cảm biến và đóng ngắt, tủ điện chiếu sáng có đa dạng chức năng điều khiển như:
- Cảm biến tự động: Bộ cảm biến đặt trong tủ hoặc tại các bóng đèn nhận diện được cường độ sáng hay vật thể đi qua. Từ đó tín hiệu được chuyển tới các thiết bị điều khiển để bật – tắt đèn, điều chỉnh cường độ ánh sáng hoặc kích hoạt thiết bị cảnh báo.
- Hẹn giờ bật – tắt: Với timer bên trong, tủ chiếu sáng có thể đặt giờ bật – tắt cố định cho đèn, ví dụ như tự động bật lúc 18 giờ tối và tự động tắt vào 6 giờ sáng hôm sau. Chức năng này có thể duy trì mãi mãi, cài đặt nhiều khoảng thời gian bật – tắt đèn.
- Điều chỉnh tính chất ánh sáng: Người vận hành có thể thao tác trên tủ điện chiếu sáng để chọn bật – tắt từng bóng đèn, chỉnh góc chiếu sáng, vùng chiếu sáng, kiểu ánh sáng, màu sắc ánh sáng,…
Cấu tạo của tủ điện điều khiển chiếu sáng
Cấu tạo tủ điện điều khiển chiếu sáng gồm 2 phần là vỏ tủ điện và các thành phần bên trong. Vỏ tủ làm bằng kim loại sơn tĩnh điện, có hình khối hộp vuông, có khả năng chống giật, chống gỉ sét. Vỏ tủ chiếu sáng có độ bền cao lên tới hàng chục năm, chịu được các kiểu thời tiết khắc nghiệt. Trên mặt vỏ tủ có các khe, lỗ để đặt các thiết bị hoặc đấu nối dây điện.
Các thiết bị bên trong tủ chiếu sáng gồm:
- Contactor – MCCB – MCB: Các thiết bị đóng ngắt mạch điện, ứng dụng tùy thuộc tính chất điện công nghiệp/dân dụng và quy mô hệ thống chiếu sáng.
- Timer – Rơ le thời gian: Bộ điều khiển thời gian, quyết định thời gian đóng/ngắt mạch điện.
- Thanh cái đồng: Linh kiện kết nối các thiết bị trong tủ.
- Các linh kiện khác: Cáp đồng, bộ chia dây, máng,…
Tham khảo chi tiết cấu tạo tại: Ứng dụng Tủ điện chiếu sáng – BTB Electric
Nguyên lý vận hành tủ điện chiếu sáng
Trong điều kiện thông thường, tủ điện chiếu sáng sử dụng nguyên lý vận hành là 3 chế độ tương ứng 3 khoảng thời gian trong ngày:
- Chế độ buổi tối (17h/18h – 22h): Bật 100% số bóng đèn.
- Chế độ ban đêm (22h – 5h/6h): Bật 1/3 – 2/3 số đèn và điều chỉnh cường độ sáng bóng đèn.
- Chế độ ban ngày (5h/6h – 17h/18h): Tắt toàn bộ số bóng đèn.
Tùy theo đặc điểm của môi trường lắp đặt, chế độ vận hành của tủ sẽ thay đổi. Ví dụ: Nhà máy sản xuất hoạt động 24/24 yêu cầu chiếu sáng 24/24. Để vận hành được với các chế độ này cần cài đặt số lượng bóng đèn và vị trí bóng đèn tương ứng với thiết bị đóng ngắt. Ví dụ hệ thống đèn chia 3 cụm tương ứng 3 MCCB đóng ngắt: chế độ buổi tối đóng điện cho 3 MCCB, chế độ ban đêm đóng điện cho 1 – 2 MCCB và chế độ ban ngày ngắt điện 3 MCCB.
Bên cạnh đó, nhu cầu chiếu sáng mỗi mùa khác nhau nên dựa theo sơ đồ đấu nối tủ điện chiếu sáng gián đoạn, thời gian hoạt động của thiết bị đóng ngắt phụ thuộc vào thời gian cài đặt từng mùa. Giải pháp chiếu sáng tiết kiệm ban đêm trong nhiều tủ chiếu sáng đã tích hợp PLC và cảm biến chuyển động để nhận diện lượng người đi qua để bật tắt hoặc tăng giảm cường độ sáng bóng đèn tại khu vực đó.
Các loại tủ điện chiếu sáng thông dụng
Hiện tại Việt Nam có 3 loại tủ chiếu sáng thông dụng, bao gồm tủ chiếu sáng timer, tủ chiếu sáng rơ le và tủ chiếu sáng PLC.
Tủ chiếu sáng timer
Tủ chiếu sáng timer sử dụng bộ đếm thời gian để điều khiển bật/tắt bóng đèn theo thời gian thực trong ngày/tuần/tháng/năm. Tủ có chế độ hoạt động đơn giản, chi phí đầu tư thấp, sử dụng cho các công trình chiếu sáng sân vườn, đường, công trình công cộng, công trình xây dựng. Nhược điểm của tủ chiếu sáng timer là không thể điều khiển linh hoạt cụm đèn mà cần cài đặt trước.
Tủ chiếu sáng rơ le
Tủ chiếu sáng rơ le sử dụng rơ le thời gian kết hợp contactor bật/tắt bóng đèn theo thời gian thực. Tủ chiếu sáng loại này được sử dụng nhiều trong môi trường công nghiệp như khu công nghiệp, nhà máy, kho xưởng, nhà điều hành, sân bay, bến cảng,..
Tủ chiếu sáng PLC
Tủ chiếu sáng PLC sử dụng bộ điều khiển thông minh PLC để điều khiển bóng đèn với các chức năng:
- Cài đặt theo thời gian thực và công suất bóng đèn
- Điều khiển tùy chỉnh, độc lập các cụm đèn
- Tự động điều chỉnh sáng theo mùa
- Chế độ điều khiển tự động hoặc bằng tay
- Giảm thiểu sự cố cháy nổ khi tích hợp thiết bị đóng ngắt và rơ le nhiệt
Tủ chiếu sáng PLC được sử dụng cho các công trình yêu cầu chiếu sáng mỹ thuật như quảng trường, trung tâm thương mại, bảo tàng, cầu, công viên, khu vui chơi,.. Nhược điểm của tủ PLC chiếu sáng là không có chức năng giám sát từ xa.
Đọc thêm: Tủ điện điều khiển PLC – Cấu tạo, chức năng và ứng dụng
Ứng dụng của tủ điện chiếu sáng
Tủ điện chiếu sáng được sử dụng cho các hệ thống đèn chiếu sáng trên diện tích lớn, công trình nhiều tầng cao hoặc ngăn cách khu vực phức tạp. Một số công trình sử dụng tủ chiếu sáng là hệ thống đèn đường, khu đô thị, khu công nghiệp, công viên, cao tốc, cao ốc văn phòng, trường học, trung tâm thương mại, sân vận động…
Tủ điều khiển chiếu sáng được đặt trên tường, trên bệ đỡ tại vị trí thoáng mát, dễ tiếp cận. Dòng tủ điện công nghiệp này đảm bảo an toàn cho các thiết bị điện bên trong khỏi tác nhân thời tiết, tác động vật lý, giúp hệ thống chiếu sáng hoạt động ổn định.
BTB vừa tổng hợp các thông tin quan trong về tủ chiếu sáng – loại tủ điện điều khiển thông dụng trong cả hệ thống điện dân dụng, thương mại và công nghiệp. Nhằm biết thêm các thông tin về dòng tủ điện khác, bạn có thể tham khảo tại chuyên mục Kiến thức Tủ điện – BTB Electric.
