29-09-2025
Tủ điện PCCC: Cấu tạo, nguyên lý và hướng dẫn vận hành
Tủ điện PCCC là thành phần không thể thiếu trong mọi hệ thống phòng cháy chữa cháy tại bất kỳ công trình công nghiệp, dân dụng hay thương mại quy mô vừa đến lớn. Với chức năng điều khiển hệ thống bơm chữa cháy, tủ phòng cháy chữa cháy cho khả năng phát hiện và dập tắt đám cháy nhanh chóng, bảo vệ an toàn cho con người và tài sản. Tổng hợp về cấu tạo, chức năng và ứng dụng của loại tủ điện này được BTB Electric đề cập trong bài viết sau.
Tủ PCCC là gì?
Tủ điện PCCC hay tủ điều khiển bơm chữa cháy, tủ điện cứu hỏa là loại tủ điện điều khiển có chức năng chữa cháy trong tình huống khẩn cấp. Tủ có màu đỏ đặc trưng, được đặt tại các công trình tòa nhà cao tầng, công trình công cộng, nhà máy, kho bãi,... Tủ PCCC là thành phần trong hệ thống chữa cháy công trình, cùng với hệ thống bơm nước, thiết bị báo cháy, thiết bị dập lửa tức thời,...
Cấu tạo tủ phòng cháy chữa cháy
Cấu tạo tủ điện PCCC bao gồm trung tâm điều khiển, máy bơm, công tắc nhấn, contactor, rơ le nhiệt, biến tần, thiết bị đo lường, đèn báo, hệ thống ống dẫn, đầu phun, van và một số thiết bị khác. Dòng tủ điện này có kết cấu hình hộp vuông, vỏ tủ màu đỏ, sơn tĩnh điện. Máy bơm bên trong tủ chữa cháy gồm bơm điện, bơm bù áp và bơm diesel.
Máy bơm điện
Bơm điện là máy bơm chính trong tủ PCCC, gồm 2 bơm, có công suất bơm lớn và lưu lượng bơm nước liên tục lớn, được khởi động bằng bộ khởi động sao tam giác. Khi tủ hoạt động, 2 máy bơm điện chạy đầu tiên. Trong các tủ điện chữa cháy lớn, bên cạnh bơm điện có thể có bơm mồi hoặc bơm dự phòng.
Máy bơm bù áp
Bơm bù áp đóng vai trò duy trì áp lực nước trong đường ống, có công suất nhỏ hơn máy bơm điện. Trường hợp áp lực nước nhỏ hơn 8 bar, bơm bù áp sẽ hoạt động đến khi vượt áp lực 8 bar.
Nếu máy bơm bù áp chạy mà áp lực không vượt được 8 bar thì sẽ ngừng bơm bù áp. Áp lực nước sẽ tự động giảm dần về 4 bar. Tiếp theo máy bơm điện sẽ tự động tăng công suất chạy để đạt áp lực nước 7,5 bar. Sau đó máy bơm bù áp sẽ hoạt động trở lại để đẩy áp lực nước vượt quá 8 bar và tự dừng. Trường hợp mất điện sẽ sử dụng máy bơm diesel thay cho bơm bù áp.
Máy bơm diesel
Máy bơm diesel được lắp đặt cùng ắc quy cấp nguồn điện kèm phần sạc điện ắc quy. Máy bơm này được khởi động khi mất điện hoặc khi 2 loại máy bơm trên chưa đáp ứng được áp lực nước. Tín hiệu khởi động bơm diesel như sau: khởi động lần 1 trong 10 - 15 giây. Nếu bơm chưa khởi động thì chờ khoảng 10 giây để ắc quy hồi điện và khởi động lại. Nếu bơm diesel vẫn không chạy thì ngừng sử dụng và phát cảnh báo tới kỹ thuật viên.
Nguyên lý hoạt động của tủ điện PCCC
Khi có sự cố cháy xảy ra, rơ le nhận tín hiệu từ bộ cảnh báo cháy, tác động vào tủ điều khiển PCCC theo ngưỡng cài đặt cho từng bơm. Hai bơm điện chạy đầu tiên, đặt áp suất khoảng 7 bar - 8 bar. Khi áp suất nước đạt 8.5 bar bơm sẽ ngừng. Tới khi áp suất đường ống giảm còn 7 bar, bơm điện hoạt động trở lại để bù áp. Bơm bù áp cài đặt 8 bar - 9.5 bar. Khi bơm chính ngừng bơm, bơm bù áp hoạt động để bù áp đường ống đạt 9.5 bar. Bơm bù áp giúp bơm chính được nghỉ hẳn, không phải bật tắt liên tục.
Bơm diesel đóng vai trò dự phòng trong trường hợp khẩn cấp như mất điện hoặc áp lực bơm chưa đủ. Sau khi hoàn thành việc dập tắt đám cháy, người vận hành khóa van chữa cháy để dừng hệ thống.
Xem thêm: Tủ điện điều khiển là gì? Phân loại, chức năng, ứng dụng
Các chế độ vận hành trên tủ bơm chữa cháy
Hai chế độ vận hành cho tủ điện PCCC là chế độ tự động (Auto) và chế độ bằng tay (Man). Tủ điều khiển bơm chữa cháy sử dụng hệ thống cảm biến để duy trì áp lực nước đường ống trong ngưỡng cài đặt cho phép (trên khoảng 8 bar và dưới khoảng 4 bar, tùy theo yêu cầu thực tiễn). Khi sử dụng bơm điện, nếu áp lực nước chưa vượt 8 bar sẽ bật thêm bơm bù áp để vượt 8 bar. Bơm diesel sẽ chạy khi áp lực đường ống dưới 4 bar trong trường hợp cả 2 loại bơm phía trước đã hoạt động hoặc sự cố mất điện. Nếu không sử dụng chế độ tự động, người vận hành có thể chọn chế độ điều khiển thủ công bằng tay qua các nút nhấn và nút chuyển mạch bơm.
Các hệ thống PCCC hiện đại thường dùng 2 bơm điện chạy song song bằng máy phát điện thay cho 1 bơm điện và 1 bơm diesel nhằm giảm chi phí đầu tư, bảo trì. Trường hợp dùng bơm diesel cần bố trí mạch sạc điện acquy. Thay vào đó các công trình lớn có hệ thống PCCC đều có máy phát điện dự phòng nên dùng bơm diesel là không cần thiết.
Lưu ý khi vận hành tủ PCCC
Vị trí đặt tủ PCCC phải là phía trước tủ phân phối tổng của công trình để đảm bảo luôn có điện vào. Khi gặp sự cố, CB tổng vẫn nhảy nhưng nguồn điện chữa cháy vẫn sẽ được cấp. Khi vận hành tủ điện PCCC, cần đặt mức rơ le vận hành máy bơm tùy theo dự báo mức độ cháy trên hiện trường. Nguồn nước vào bể nước chữa cháy cần tách biệt nguồn nước sinh hoạt. Thiết bị báo cạn nước cần được tích hợp ngay trong tủ PCCC, không dùng phao tín hiệu báo cạn nước. Sau khi có sự cố, nên dùng 2 ac-quy cấp điện cho bơm diesel.
BTB Electric tham gia cung cấp một số thiết bị cho tủ điều khiển bơm chữa cháy gồm MCB, MCCB, contactor và rơ le nhiệt. Các thiết bị đều được thiết kế đồng bộ về thông số kỹ thuật, tương thích lẫn nhau và với các thiết bị khác, đạt tiêu chuẩn châu Âu, đảm bảo an tâm khi vận hành trong thời gian dài. Nhà thầu tủ bảng điện và chủ đầu tư có thể tham khảo một số dòng sản phẩm:
|
|
|
|
Tham khảo thêm thông tin về các dòng tủ điện khác tại: Kiến thức Tủ điện - BTB Electric.
