Quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp chuẩn kỹ thuật

BTB Electric

• Kiến thức ngành điện
• Th9 10, 2025
• 148 lượt xem

Hoạt động trong điều kiện liên tục ở điện áp cao, các thiết bị điện công nghiệp rất dễ phát sinh sự cố hỏng hóc. Việc bảo trì thường xuyên, định kỳ không chỉ hạn chế các sự cố của máy móc mà còn đảm bảo hệ thống sản xuất hoạt động ổn định, hiệu quả; an toàn cho người vận hành. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp đúng tiêu chuẩn. 

Bảo trì hệ thống điện công nghiệp là gì?

Bảo trì là các hoạt động liên quan đến việc kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế thiết bị, máy móc, cơ sở hạ tầng và các tiện ích hỗ trợ trong công nghiệp, thương mại và dân dụng. 

Đối chiếu với thuật ngữ này, bảo trì hệ thống điện công nghiệp (Industrial maintenance) được hiểu là quá trình duy trì, sửa chữa, kiểm tra và nâng cấp tất cả các thiết bị, linh kiện, máy móc trong môi trường sản xuất – kinh doanh công nghiệp, nhằm giảm thiểu sự cố hỏng hóc, tăng tuổi thọ thiết bị, hạn chế “thời gian chết” của dây chuyền và cải thiện độ tin cậy của hệ thống.

Quá trình bảo trì này bao gồm các hoạt động như:

• Kiểm tra, bổ sung chất bôi trơn các thiết bị
• Bảo trì nồi hơi, máy phát điện và bể chứa
• Đánh giá sự cố của hệ thống (nếu có)
• Sửa chữa thiết bị điện, điện tử
• Xử lý sự cố thiết bị
• Đảm bảo thiết bị đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế
• Duy trì lịch bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên
• Đặt hàng vật tư và thiết bị cần thay thế…

Tại sao phải bảo trì hệ thống điện?

Bảo trì hệ thống điện có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ và bảo dưỡng các thiết bị điện công nghiệp, cũng như đảm bảo hiệu suất ổn định cho dây chuyền nhà máy. 

• Đảm bảo an toàn: Thiết bị điện sau thời gian dài hoạt động có thể phát sinh các sự cố hỏng hóc không mong muốn. Nếu không bảo trì thường xuyên và đúng cách, các thiết bị này dễ gây ra chập cháy, giật điện, ảnh hưởng đến người vận hành và hệ thống. Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện và khắc phục các vấn đề tiềm ẩn trước khi trở thành nguy cơ thực sự.
• Giảm thiểu gián đoạn trong hoạt động sản xuất: Bảo trì hệ thống giúp các nhà máy kiểm soát được sự cố gây gián đoạn sản xuất và tổn thất kinh tế, nhất là trong các giai đoạn sản xuất cao điểm. 
• Tiết kiệm chi phí thay thế, sửa chữa: Chi phí sửa chữa, thay mới thiết bị thường cao hơn chi phí bảo trì. Ngoài ra, người vận hành còn có thể lập kế hoạch dự trù kinh phí bảo dưỡng, chủ động hơn trong việc phân bố nguồn lực. 
• Tránh phí phạt từ Điện lực: Theo thời gian, khi nhà máy nâng cấp thêm nhiều máy móc, công suất phản kháng trong hệ thống cũng tăng theo. Để tránh được phí phạt từ Điện lực, việc bảo trì định kỳ là rất cần thiết, giúp các doanh nghiệp chủ động trong việc kiểm soát hệ số cos phi bằng cách lắp đặt thiết bị hỗ trợ. 
• Tăng tuổi thọ thiết bị, hệ thống: Mục đích chính của việc bảo trì là hạn chế các sự cố gây hỏng hóc thiết bị, giúp hệ thống vận hành ổn định và duy trì được tuổi thọ máy móc. 
• Đáp ứng quy định và tiêu chuẩn quốc tế: Các tổ chức chứng nhận quốc tế như UL, LCIE, Intertek… thường có hoạt động giám sát và kiểm tra định kỳ hàng năm. Nếu không duy trì được chất lượng, các tổ chức này sẵn sàng hủy bỏ các chứng chỉ đã cấp. Việc bảo trì định kỳ giúp doanh nghiệp dễ dàng vượt qua các cuộc kiểm toán ISO, GMP, HACCP… hay các cuộc kiểm tra đột xuất của tổ chức kiểm định. 

Các phương pháp bảo trì phổ biến

Có 3 phương pháp bảo trì phổ biến dùng trong hệ thống điện công nghiệp là bảo trì sửa chữa, bảo trì phòng ngừa và bảo trì dự đoán. Chi tiết về mục đích, trường hợp sử dụng, ưu và nhược điểm của 3 phương pháp này có trong bảng so sánh dưới đây. 

Quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp

Trước khi tiến hành bảo trì

Quá trình bảo trì điện công nghiệp đòi hỏi yếu tố chuyên môn, trình độ kỹ thuật cao và an toàn tuyệt đối. Vì thế trước khi bắt tay vào hoạt động kiểm tra, bảo dưỡng một hệ thống, các kỹ thuật viên chuyên nghiệp cần được trang bị đầy đủ đồ bảo hộ, dụng cụ kiểm tra, sửa chữa cần thiết. Đồng thời cách ly toàn bộ công nhân viên ra khỏi khu vực thực hiện bảo trì. 

Tiến hành bảo trì hệ thống điện công nghiệp

Hoạt động bảo trì yêu cầu phải được thực hiện tuần tự, đúng quy trình, cẩn thận và tỉ mỉ để xác định chính xác các mối nguy cơ tiềm ẩn. Các kỹ thuật viên cần tiến hành kiểm tra cả về nhiệt độ, mức độ rung xóc… của hệ thống khi vận hành.

Sau đây là các bước cơ bản trong quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp:

Bước 1: Giám sát tình trạng máy móc, thiết bị

Thông qua việc giám sát tình trạng máy móc khi hoạt động hoặc nghỉ ngơi, kỹ thuật viên có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường của thiết bị, từ đó xác định nguyên nhân và sửa chữa kịp thời.

Bước 2: Kiểm tra tổng quát bằng cách quan sát bên ngoài

Một số hạng mục cần lưu ý khi kiểm tra bằng mắt gồm:

• Hệ thống dây dẫn, các mối nối và tải của các thiết bị trên đường dây dẫn.
• Tình trạng của mạch điện.
• Kiểm tra hệ thống nối đất, cọc tiếp địa và các điểm đấu nối.
• Quan sát tình trạng oxi hóa, ẩm mốc để đánh giá về khả năng cách điện của máy biến áp hoặc động cơ.

Bước 3: Đo lường, thử nghiệm

Tiến hành các hoạt động thử nghiệm, đo lường cần thiết để kiểm tra bộ phận máy móc cần bảo trì, bảo dưỡng. Nếu phát hiện sự cố hỏng hóc, các kỹ sư cần đánh giá khả năng phải sửa chữa hoặc thay thế ngay, đồng thời tiến hành vệ sinh bụi bẩn, dầu mỡ trên thiết bị và bôi trơn các bộ phận truyền động.

Bước 4. Kiểm tra định kỳ

Kiểm tra định kỳ giúp kỹ sư đánh giá được tình trạng hoạt động của máy móc, dây chuyền, ngăn ngừa được các sự cố hỏng hóc phát sinh. Thời gian kiểm tra định kỳ phụ thuộc vào thời điểm mua máy của doanh nghiệp, tần suất sử dụng nhất định và tiêu chuẩn bảo trì liên quan đến từng thiết bị. 

Sau khi bảo trì hệ thống

Sau khi quá trình bảo trì hoàn tất, kỹ thuật viên cần tiến hành khởi động lại hệ thống để chạy thử các thiết bị, dây chuyền sản xuất ở các chế độ khác nhau nhằm đánh giá khả năng hoạt động trong mọi điều kiện vận hành. Cuối cùng, lập báo cáo chi tiết về quá trình bảo trì, bao gồm thực trạng máy móc, các vấn đề phát sinh, đề xuất giải pháp… để các chủ doanh nghiệp có kế hoạch thay thế hoặc nâng cấp thiết bị, hệ thống.

Những lưu ý trong quá trình bảo trì thiết bị điện công nghiệp

Quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp được xác định trên tiêu chuẩn nhất định. Vì vậy, khi thực hiện hoạt động này, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Tuân thủ quy trình tiêu chuẩn: Tuân thủ tuyệt đối và thực hiện đúng trình tự các bước bảo dưỡng, bảo trì hệ thống điện. Việc này đảm bảo quá trình kiểm tra được thực hiện một cách an toàn và chuẩn mực.
• Đáp ứng tiêu chuẩn: Đảm bảo hoạt động sửa chữa đáp ứng tiêu chuẩn của nhà cung cấp thiết bị điện công nghiệp và tiêu chuẩn bảo trì định kỳ như IEC 61000-4-2, TCVN 5699-1:2010, TCVN 8241-4-2,…
• Sử dụng thiết bị chất lượng: Để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của thiết bị điện, hãy ưu tiên lựa chọn sản phẩm của các nhà sản xuất uy tín trên thị trường. 
• Tần suất bảo trì phù hợp: Mỗi sản phẩm, hệ thống sẽ có yêu cầu về thời gian bảo trì tiêu chuẩn. Tuân thủ tần suất bảo trì cần thiết sẽ giúp thiết bị, hệ thống hoạt động ổn định, tối ưu hiệu suất và tiết kiệm chi phí bảo dưỡng dư thừa. 

Câu hỏi thường gặp về bảo trì hệ thống điện

Câu hỏi 1: Các công việc cụ thể liên quan đến bảo trì hệ thống là gì?

Trả lời: Quy trình bảo trì, bảo dưỡng hệ thống có thể bao gồm các hoạt động sau: 

• Kiểm tra định kỳ để phát hiện các nguy cơ hỏng hóc. 
• Vệ sinh bụi bẩn, dầu mỡ trên thiết bị.
• Thay thế hoặc sửa chữa các bộ phận hỏng hóc.
• Tìm hiểu nguyên nhân gây ra sự cố để xử lý dứt điểm.
• Hỗ trợ lắp đặt linh kiện, thiết bị mở rộng, phần mềm tiện ích…

Câu hỏi 2: Lưu ý quan trọng nhất trong quá trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp?

Trả lời: Hãy đảm bảo nguồn điện đến hệ thống cần bảo trì đã được ngắt và cách ly hoàn toàn với các bộ phận khác. Tiếp đó, cần trang bị đầy đủ dụng cụ kỹ thuật và đồ bảo hộ đúng tiêu chuẩn cho kỹ thuật viên.