Thanh dẫn điện Busway: cấu tạo, cách phân loại và ưu điểm khi sử dụng

Cùng tính chất với dây cáp điện, tuy nhiên, sự ra đời của busway đang dần thay thế dây cáp tại nhiều hệ thống. Vậy busway là gì? Có đặc tính ưu việt như thế nào so với dây dẫn truyền thống? Hãy cùng BTB Electric tìm hiểu trong bài viết sau. 

Busway là gì?

Theo định nghĩa của Hiệp hội các nhà sản xuất điện quốc gia (NEMA), busway là hệ thống phân phối điện được chế tạo sẵn với các lõi dẫn điện có vỏ bảo vệ, bao gồm phần thanh cái, các đầu nối và thiết bị đi kèm. Busway có chức năng vận chuyển điện và kết nối với các thiết bị điện như thiết bị đóng cắt, bảng điều khiển và máy biến áp.

Về bản chất, Busway (hay còn được gọi là thanh dẫn điện) là cáp điện được chế tạo ở dạng thanh có vỏ bọc, các dây dẫn lõi đồng hoặc nhôm được phủ vật liệu cách điện để tăng khả năng chống sét và độ an toàn. Các thanh busway có chiều dài tối đa theo quy chuẩn là 3m, được kết nối bằng đầu nối, tùy vào thiết kế và vị trí lắp đặt mà có thể lấy điện hoặc không.

Busway ra đời là giải pháp thay thế ưu việt cho cáp và ống dẫn tủ điện trong các ứng dụng thương mại và công nghiệp nhờ cấu hình đơn giản, ít tốn kém khi lắp đặt và dễ dàng thay thế, đặc biệt là trong các ứng dụng có khả năng thay đổi vị trí tải. 

Cấu tạo của thanh dẫn điện busway

Thành phần cơ bản của một busway gồm: Vỏ, thanh cái, vật liệu cách điện và các phụ kiện. 

Vỏ busway

Thanh dẫn điện có lớp vỏ được làm từ thép hoặc nhôm cao cấp, mục đích để giảm từ trễ và hao tổn do dòng điện xoáy khi có tải lớn đi qua. Lớp vỏ này được phủ sơn epoxy để chống tĩnh điện, chống gỉ sét và chịu được sự ăn mòn từ axit hay hóa chất.

Vỏ thanh dẫn thường đúc trực tiếp vào lõi, các phía được bọc kín lại và chỉ để lộ ra 2 khớp nối để bảo vệ lõi đồng dưới tác động của cơ học và môi trường.

Thanh cái

Theo tiêu chuẩn IEC, có 2 vật liệu cơ bản cấu thành thanh cái là nhôm hoặc đồng với độ tinh khiết lên tới 99.9% nhằm đảm bảo quá trình dẫn điện tốt nhất so với công suất thiết kế. Các điểm khớp nối thường là lưỡng kim nhằm duy trì độ cứng khi đưa vào lắp đặt. 

Ngoài ra, tiêu chuẩn cũng quy định hình dạng cơ bản của thanh cái là dạng sandwich có 4 cánh tỏa nhiệt, tuy nhiên các hãng khác nhau sẽ có thiết kế khác nhau, phụ thuộc vào vị trí lắp đặt và ứng dụng cụ thể. 

Vật liệu cách điện

Thông thường, mỗi thanh busway đều được phủ một lớp màng cách điện polyester cấp độ A (1300c Du) để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, tránh rò rỉ điện ra ngoài dưới tác động của môi trường.

Polyester là một loại sợi polymer nhân tạo tổng hợp được tạo ra từ quá trình hòa trộn giữa Ethylene Glycol và Terephthalic Acid, vốn là các chất được điều chế từ dầu mỏ và than đá nên có khả năng chịu đựng được nhiệt độ lớn trong khoảng thời gian dài khi có hiện tượng ngắn mạch xảy ra.

Ngoài polymer, epoxy và mylar cũng được sử dụng làm vật liệu cách điện cho busway, tuy nhiên, 2 vật liệu này không phổ biến ở khu vực châu Á. 

Các phụ kiện đi kèm

Phụ kiện đi kèm busway đa phần sẽ là giá đỡ với hình dạng khác nhau nhưng yêu cầu lắp đặt đều phải tuân theo tiêu chuẩn, khuyến cáo của nhà sản xuất. Theo đó, các thanh dẫn FEEDER và PLUGIN lắp đặt trong nhà có khoảng cách tối đa giữa các giá treo là 30M khi lắp ngang, 5M khi lắp thẳng đứng, ở ngoài trời là 1.5M cho cả hai trường hợp. 

Ưu điểm vượt trội của busway so với cáp điện

Sự ra đời của busway có khả năng thay thế cáp điện, nhờ vào loạt ưu điểm sau đây:

• Khả năng dẫn điện rất lớn, lên tới 6300A, 7500A. 
• Ít hao tổn, khả năng sụt áp thấp và tại các khớp nối có thể trích dây dẫn điện ra từ đó với khoảng cách 3m.
• Linh hoạt trong việc vận chuyển và thi công do các thanh dẫn được chế tạo theo kích thước quy chuẩn, các đầu nối, khớp nối dễ dàng lắp ghép.
• Tính thẩm mỹ cao, tiết kiệm diện tích lắp đặt, cung như tiết kiệm diện tích cho tủ phân phối.
• Khả năng tản nhiệt tốt và bền bỉ dưới tác động của ngoại lực.
• Với một mức dòng hoạt động nhất định, chi phí sử dụng cho busway rẻ hơn cáp điện truyền thống. 

Với những đặc điểm ưu việt trên, busway được sử dụng thay thế cho cáp và ống dẫn tại các trung tâm dữ liệu, cơ sở công nghiệp, khu phức hợp dân cư lớn, công ty điện và hóa dầu.

Phân loại thanh dẫn điện 

Busway được phân loại theo thiết kế thành 4 dạng phổ biến. 

Busway không phân đoạn

Busway không phân đoạn bao gồm các thanh cái bằng đồng được bao bọc bởi lớp vỏ bọc cứng làm từ nhôm, thép hoặc thép không gỉ, ngăn cách bằng không khí và lớp cách điện epoxy. Loại busway này sử dụng ở hệ thống có điện áp và dòng điện lớn, lần lượt là 38kV và 6.000A, đồng thời có khả năng hoạt động ở cả điện áp trung bình và thấp nên phù hợp lắp đặt trong các môi trường khắc nghiệt.

Ứng dụng phổ biến của busway không phân đoạn là trong lĩnh vực điện lực, hóa dầu và công nghiệp nặng.

Busway dạng sandwich

Đây là hình dạng tiêu chuẩn của busway với các thanh cái xếp chồng, đặt trong 1 lớp vỏ bọc bằng nhôm hoặc thép cao cấp. 

Loại này có ứng dụng đa dạng, lắp đặt được trong nhà, ngoài trời và có khả năng truyền tải điện giữa các thiết bị bằng các đoạn cấp nguồn. Ngoài ra, các mối nối có thể được bố trí ngay trên busway, thường dùng để phân phối điện cho các thiết bị bên dưới busway.

Với khả năng cung cấp dòng điện cao cùng khả năng chịu ngắn mạch tương đương, busway kiểu sandwich là giải pháp tiết kiệm chi phí cho nhiều ứng dụng thương mại, công nghiệp và trung tâm dữ liệu. Busway dạng sandwich có mức dòng hoạt động lên đến 600V và 5000A.

Busway dạng đường ray

Busway dạng đường ray là thiết kế kiểu phích cắm mở rộng có thể lắp đặt hoặc tháo ra ở mọi vị trí dọc theo thanh dẫn điện. Các phích cắm này được trang bị dây rời hoặc ổ cắm cố định cho phép phân phối điện đến thiết bị bên dưới busway.

Với khả năng hoạt động ở điện áp thấp, thiết kế lại đơn giản, busway dạng đường ray được sử dụng phổ biến trong các trung tâm dữ liệu, phòng thí nghiệm, kho bãi…

Busway cách điện bằng không khí

Loại thanh dẫn điện này có các thanh cái bằng đồng hoặc nhôm được giữ cố định bằng các giá đỡ polymer trong vỏ bọc nhôm. Các kẹp nhựa giữ khoảng cách đều và cách ly các dây dẫn, tạo ra lớp cách điện bằng không khí.

Busway cách điện bằng không khí phù hợp lắp đặt trong nhà với 2 dạng phích cắm mở rộng hoặc thiết kế bộ cấp điện. Tương tự busway dạng ray, busway cách điện cũng được ứng dụng trong các trung tâm dữ liệu, xưởng cơ khí và phòng thí nghiệm, phù hợp với dòng điện lên đến 600A và điện áp 600V. 

Một số câu hỏi thường gặp về thanh dẫn busway

Câu hỏi 1: Phân biệt busway, busbar và busduct?

Trả lời: Busbar (thanh cái) hiểu đơn giản là lõi dẫn điện được chế tạo bằng đồng, không có lớp cách điện bảo vệ. Busbar là một phụ kiện của tủ điện, xuất hiện trong tủ điện công nghiệp và dân dụng để đảm bảo việc phân phối điện nội bộ an toàn và hiệu quả.

Busway lại là hệ thống dẫn điện bao gồm nhiều thanh busbar có bọc cách điện và được bảo vệ bằng vỏ bọc chắc chắn. Busway thường được sử dụng trong các ứng dụng của tòa nhà cao tầng, nhà máy sản xuất để phân phối điện từ trạm biến áp đến các khu vực tiêu thụ.

BusDuct chỉ là một tên gọi khác của Busway.

Câu hỏi 2: Ứng dụng phổ biến của Busway là gì?

Trả lời: Nhiều hệ thống hiện nay thay thế cáp điện bằng busway để truyền tải điện trong các trung tâm dữ liệu, cơ sở công nghiệp, khu phức hợp dân cư lớn, công ty điện và hóa dầu.

Trên đây, chúng tôi đã giới thiệu đến bạn thông tin đầy đủ về thanh dẫn điện busway. Để tìm hiểu về các thành phần khác trong hệ thống điện, bạn có thể truy cập: https://btb-electric.com/vi/tin-tuc/kien-thuc-nganh/kien-thuc-tu-dien/