29-09-2025
Điện nhẹ là gì? Cấu tạo, phân loại và quy chuẩn thi công
- Kiến thức hệ thống điện
- Th10 1, 2025
- 15 lượt xem
Là sự kết hợp giữa điện năng và công nghệ cao nên dù không đảm nhận các chức năng chính trong hệ thống điện, điện nhẹ vẫn là thành phần không thể thiếu trong hệ thống cơ điện của một công trình. Vậy điện nhẹ là gì? Các thành phần cấu thành điện nhẹ như thế nào? Cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau đây.
Khái niệm hệ thống điện nhẹ
Điện nhẹ (tên tiếng Anh là Extra Low Voltage System) là hệ thống điện hoạt động ở điện áp thấp, trong phạm vi ít có nguy cơ bị điện giật. Có nhiều tiêu chuẩn khác nhau cho phạm vi điện áp của hệ thống ELV. Ví dụ, Ủy ban Kỹ thuật điện Quốc tế (IEC) quy ước, điện nhẹ là bất kỳ hệ thống điện nào hoạt động ở điện áp không quá 120VDC hoặc 50VAC (theo IEC 61140:2016). Trong khi Liên minh châu Âu (EU) lại quy định, ELV áp dụng cho dải điện áp dưới 50VAC và dưới 70VDC.
Điện nhẹ thường chỉ chiếm từ 10 - 20% tỉ trọng trong hệ thống cơ điện tòa nhà nhưng lại quyết định đến tính tiện nghi, hiện đại của công trình do bản chất, đây là hệ thống sử dụng công nghệ cao, luôn được nâng cấp và mở rộng để phục vụ nhu cầu của người sử dụng.
Các thành phần trong hệ thống điện nhẹ
Hệ thống điện nhẹ thường bao gồm nhiều hệ thống “con” khác nhau, có nhiệm vụ cung cấp, bổ sung các dịch vụ để đảm bảo tính tiện nghi cho tòa nhà. Cụ thể:
- CCTV: Hệ thống camera giám sát an ninh, giám sát công việc.
- PA: Hệ thống âm thanh thông báo công cộng và thông báo khẩn cấp.
- Fire Alarm: Hệ thống báo khói, báo cháy cho công trình.
- Intrusion: Hệ thống chống trộm.
- Car Parking: Hệ thống quản lý bãi đỗ xe thông minh.
- Lighting Control: Hệ thống chiếu sáng tự động.
- MATV, CATV: Hệ thống truyền hình cáp, truyền hình vệ tinh.
- AV: Hệ thống âm thanh hội thảo, hội nghị, kết hợp dịch thuật.
- Access Control: Hệ thống hỗ trợ quản lý ra vào.
- BMS: Hệ thống tích hợp quản lý và giám sát.
- Intercom: Hệ thống liên lạc nội bộ của tòa nhà.
- LAN, WAN: Hệ thống mạng dữ liệu nội bộ.
- Smart Home: Hệ thống cảnh báo an ninh, giám sát, điều khiển và chiếu sáng… dùng cho tính năng nhà thông minh.
Phân loại hệ thống điện nhẹ
Điện nhẹ thường được phân thành 3 loại, dựa vào yêu cầu bảo vệ.
Hệ thống SELV
IEC định nghĩa SELV là hệ thống mà điện áp không được vượt quá điện áp quy định của hệ thống ELV trong điều kiện bình thường, tức là chỉ hoạt động trong giới hạn 12VAC hoặc 30VDC nên được ứng dụng trong một số môi trường đặc biệt như hồ bơi, công viên giải trí, lĩnh vực y tế,...
Bản chất, SELV là hệ thống không nối đất nên quá trình thiết kế không được kết nối dây dẫn điện trực tiếp tại SELV với đất. Phích cắm và ổ cắm của mạch SELV cũng phải thiết kế đặc biệt để không thể vô tình kết nối với các mức điện áp khác. Ngoài ra, tất cả các bộ phận mang điện của mạch SELV và các mạch khác có điện áp cao hơn phải cách nhau một khoảng ít nhất bằng khoảng cách giữa cuộn dây sơ cấp và thứ cấp của máy biến áp cách ly an toàn.
Ví dụ điển hình cho mạch SELV có thể kể đến đèn trang trí ngoài trời, các dụng cụ cầm tay không dây,...
Hệ thống PELV
Cơ bản, PELV khá giống SELV, tức là yêu cầu mức điện áp không vượt quá 25V (một số trường hợp không vượt quá 12V) và được cách ly khỏi tất cả các mạch mang điện áp cao hơn. Tuy nhiên, hệ thống này có thể nối đất.
Hệ thống FELV
FELV bao gồm tất cả các hệ thống ELV không đáp ứng yêu cầu của 2 mạch SELV và PELV. Mặc dù hoạt động ở điện áp cực thấp nhưng FELV không có đủ các biện pháp để ngăn chặn việc tiếp xúc với điện áp cao hơn trong cùng một hệ thống. Do đó, các biện pháp bảo vệ cho điện áp cao hơn phải được áp dụng với toàn bộ hệ thống.
Quy trình thi công điện nhẹ cơ bản
Quá trình lắp đặt, thi công điện nhẹ cần tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật gồm các bước như sau:
Bước 1: Thi công điện âm tường và âm sàn bê tông
Dựa vào bản vẽ để xác định vị trí, chiều dài, độ rộng của đường cắt cần đi dây âm tường, âm sàn, sau đó sử dụng máy cắt theo đường đã vạch sẵn.
Đi đường ống luồn dây điện tại vị trí tường hoặc đặt hộp nối vào vị trí sàn đã cắt và dùng ống điện để liên kết. Nghiệm thu tình trạng đường ống, đổ bê tông để che phủ bề mặt.
Bước 2: Thi công máng cáp
Lựa chọn thang máng cáp phù hợp với tính chất hệ thống điện, sau đó định vị vị trí lắp đặt. Gia công các giá đỡ, đảm bảo khoảng cách các giá đỡ từ 1,3m đến 1,5m. Máng cáp sẽ được nối đất bằng cáp đồng bọc PVC hoặc thanh đồng để đảm bảo an toàn cho hệ thống. Cuối cùng là công đoạn lắp và chỉnh sửa máng cáp.
Bước 3: Thông ống, kéo dây điện
Xác định chiều dài đoạn dây dựa trên bản vẽ, tiến hành kéo dây và đánh dấu, sắp xếp dây theo từng tuyến và màu để dễ dàng nhận biết.
Bước 4: Lắp đặt thiết bị
Chuẩn bị thiết bị, linh kiện phù hợp với từng hệ thống và lắp đặt theo sơ đồ thiết kế. Đảm bảo quá trình đấu nối đúng kỹ thuật.
Bước 5: Lắp đặt tủ điện nhẹ
Tủ điện được lắp đặt phải phù hợp với thông số kỹ thuật của hệ thống, trong đó, các thiết bị bên trong được sắp xếp và đấu nối đúng kỹ thuật.
Bước 6: Kiểm tra và nghiệm thu
Vận hành thử hệ thống để đánh giá tình trạng. Chỉ nghiệm thu khi hệ thống hoạt động trơn tru, ổn định.
Câu hỏi thường gặp về hệ thống điện nhẹ
Câu hỏi 1: Các ứng dụng cơ bản của điện nhẹ là gì?
Trả lời: Điện nhẹ được sử dụng để nâng cao các tiện ích cho cuộc sống hiện đại, ví dụ: chống trộm, chiếu sáng tự động, điều khiển nhà thông minh, liên lạc nội bộ, cảnh báo cháy nổ…
Câu hỏi 2: Vai trò của hệ thống điện nhẹ trong các tòa nhà hiện đại?
Trả lời: Điện nhẹ thường tích hợp công nghệ cao nên dù không chiếm tỉ trọng cao trong hệ thống điện nhưng lại quyết định đến đẳng cấp của các công trình. Một số chức năng của điện nhẹ có thể kể đến:
- Tăng tính tiện nghi và hiện đại, nhất là hệ thống điện thông minh trong hộ gia đình.
- Nâng cao an ninh và an toàn với hệ thống camera giám sát, cảnh báo, chống trộm…
- Tiết kiệm năng lượng khi chủ yếu hoạt động ở điện áp thấp.
- Tăng giá trị bất động sản: Tòa nhà trang bị càng nhiều hệ thống tiện ích, giá trị bất động sản càng tăng.
Ngoài điện nhẹ, bạn có thể truy cập: https://btb-electric.com/vi/kien-thuc-nganh-dien để tìm hiểu các kiến thức khác liên quan đến hệ thống điện.
