24-10-2025
Hệ thống điện nhẹ và điện nặng: Cách phân biệt chi tiết
- Tin tức
- Th10 3, 2025
- 335 lượt xem
Hệ thống điện cơ bản được cấu thành từ 2 thành phần chính là điện nặng và điện nhẹ, trong đó mỗi thành phần lại đảm nhận chức năng và vai trò khác nhau. Để phân biệt được thế nào là điện nặng, điện nhẹ? Hai thuật ngữ này có gì khác nhau? Bạn hãy theo dõi bài viết chi tiết sau đây của BTB Electric.
Tìm hiểu về hệ thống điện nặng
Điện nặng là thành phần quan trọng nhất trong hệ thống điện, đóng vai trò phân phối và cung cấp năng lượng chính cho toàn bộ cơ sở hạ tầng công nghiệp và dân dụng, đảm bảo tất cả các hoạt động sinh hoạt, sản xuất diễn ra liên tục và hiệu quả.
Thuật ngữ này còn dùng để chỉ tất cả các hệ thống điện hoạt động ở điện áp cao, gồm 220V (đối với điện 1 pha) hoặc 380V (đối với điện 3 pha) hay áp dụng cho các thiết bị, máy móc công suất cao, dòng điện lớn trong môi trường công nghiệp.
Hệ thống điện nặng được phân loại thành 2 thành phần chính là:
- Điện động lực: Có nhiệm vụ cung cấp điện năng cho tải công suất lớn, đặc biệt là các loại máy móc hạng nặng, được ứng dụng rộng rãi trong hoạt động sản xuất - kinh doanh.
- Điện điều khiển: Đóng vai trò điều khiển, giám sát và bảo vệ các thiết bị, máy móc, góp phần đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, an toàn.
Các thành phần chính trong hệ thống điện nặng, gồm:
- Nguồn cấp điện chính: Có thể là điện lưới, máy biến áp, máy phát điện,...
- Tủ điện phân phối: Là trung tâm điều khiển, phân phối điện năng đến các nhánh trong hệ thống điện, có chứa các thiết bị đóng ngắt, điều khiển, đo lường, tự động hóa,..
- Thiết bị đóng cắt/ điều khiển: Bao gồm aptomat, rơ le nhiệt, contactor… góp phần nâng cao tính an toàn của hệ thống điện.
- Hệ thống thanh cái, dây dẫn: Giúp vận chuyển điện năng đến các khu vực khác.
- Hệ thống tiếp địa: Tạo đường dẫn cho dòng điện sự cố truyền xuống đất một cách an toàn.
- Hệ thống chống sét: Bảo vệ công trình và thiết bị khỏi tác động của sét.
Tìm hiểu về hệ thống điện nhẹ
Trái ngược với điện nặng, điện nhẹ là thuật ngữ áp dụng cho các hệ thống điện hoạt động ở điện áp thấp, không quá 120VDC hoặc 50VAC - theo quy định của Ủy ban Kỹ thuật điện Quốc tế (IEC).
Điện nhẹ là sự kết hợp giữa điện năng và công nghệ cao nên dù chỉ chiếm 10-20% tỉ trọng trong hệ thống điện nhưng lại quyết định đến tính tiện nghi, hiện đại của các công trình. Ngoài ra, điện nhẹ cũng được thiết kế để dễ dàng mở rộng thêm các tính năng thông minh, phục vụ cho cuộc sống tiện ích của con người.
Các thành phần cơ bản trong hệ thống điện nhẹ có thể kể đến:
- BMS: Hệ thống quản lý, giám sát tòa nhà tích hợp.
- CCTV: Hệ thống camera an ninh, giám sát.
- LAN & INTERNET: Hệ thống mạng và internet.
- iPARKING: Hệ thống quản lý đỗ xe tự động
- TELEPHONE: Hệ thống gọi tổng đài.
- AV: Hệ thống âm thanh hội nghị, hội thảo.
- Smart Home: Nhà ở thông minh với các tính năng được điều khiển tự động.
Phân biệt điện nhẹ và điện nặng
Cùng đảm nhận chức năng cung cấp, phân phối và giám sát năng lượng đến từng hệ thống nhất định, tuy nhiên về bản chất, điện nhẹ và điện năng không giống nhau. Các tiêu chí so sánh 2 thành phần chính trong hệ thống điện có trong bảng sau đây:
| Tiêu chí | Điện nặng | Điện nhẹ |
| Nguồn điện áp | Hoạt động ở điện áp cao, từ 220V đến 380V | Hoạt động ở điện áp thấp, không vượt quá 120VDC hoặc 50VAC |
| Chức năng chính | Cung cấp năng lượng chính cho các thiết bị quan trọng, công suất lớn trong hệ thống | Sử dụng để tăng tính tiện nghi, hiện đại cho công trình |
| Hệ thống cấp phát điện | Máy phát điện, trạm biến áp, tủ trung thế, tủ phân phối, ATS, UPS,... | Thiết bị mạng, tủ báo cháy, đầu ghi hình, thiết bị điều khiển truy cập, cảm biến,... |
| Thiết bị sử dụng | Tất cả các thiết bị tiêu thụ điện năng lớn, tối cần thiết trong hệ thống: máy móc, băng chuyền,... | Các hệ thống quản lý, giám sát có tính tự động: camera giám sát, âm thanh cảnh báo, liên lạc nội bộ,... |
| Tính an toàn | Nguy cơ điện giật cao, tiềm ẩn các sự cố về điện | Nguy cơ điện giật thấp hơn |
| Chi phí lắp đặt | Cao hơn, yêu cầu về tiêu chuẩn của thiết bị cũng khắt khe hơn | Thấp hơn, yêu cầu thiết bị đơn giản hơn |
| Ứng dụng | Ứng dụng rộng rãi trong hoạt động sản xuất công nghiệp, dịch vụ, thương mại | Phục vụ cho các hệ thống hỗ trợ của các tòa nhà |
Câu hỏi thường gặp về hệ thống điện nhẹ và điện nặng
Câu hỏi 1: Trong một công trình, điện nặng hay điện nhẹ quan trọng hơn?
Trả lời: Đây là 2 thành phần không thể thiếu của hệ thống điện nên không thể phân định điện nặng hay điện nhẹ quan trọng hơn. Một hệ thống điện chỉ được cấu thành đầy đủ khi có đủ 2 bộ phận này.
Câu hỏi 2: Nếu xảy ra sự cố chập cháy, điện nặng hay điện nhẹ nguy hiểm hơn?
Trả lời: Do hoạt động ở điện áp cao nên điện nặng tiềm ẩn nguy cơ chập cháy cao hơn và hậu quả gây ra cũng nghiêm trọng hơn.
Câu hỏi 3: Điện nhẹ và điện nặng có được đi chung một đường máng cáp không?
Trả lời: Không. Hai hệ thống này có quy chuẩn thiết kế, thi công khác nhau nên để đảm bảo an toàn, không được đặt chung 2 loại dây điện nhẹ và điện nặng vào cùng một máng cáp, trừ một số trường hợp đặc biệt có sự tham gia lắp đặt của các kỹ sư điện chuyên nghiệp.
Như vậy, chúng tôi vừa giới thiệu đến bạn thế nào là điện nặng điện nhẹ và cách phân biệt 2 hệ thống này. Nếu có nhu cầu tìm hiểu các kiến thức khác về hệ thống điện, mời bạn truy cập: https://btb-electric.com/vi/tin-tuc/kien-thuc-nganh/kien-thuc-he-thong-dien/
