Tổng hợp về MPCB – Bộ ngắt mạch bảo vệ động cơ

Tin Trung

• Kiến thức ngành điện
• Th12 11, 2024
• 1737 lượt xem

Động cơ là yếu tố quan trọng trong việc vận hành máy móc trong hệ thống sản xuất. Để đảm bảo tuổi thọ và việc hoạt động ổn định, hiệu quả cho động cơ, rất cần đến thiết bị bảo vệ đi kèm. Đó là cơ sở để sử dụng MPCB. MPCB là bộ ngắt mạch được dùng để bảo vệ hệ thống điện công nghiệp. Trong bài viết tổng hợp sau, các thông tin về định nghĩa, chức năng, nguyên lý hoạt động, phân loại và nhận biết MPCB sẽ được BTB Electric gửi tới bạn.

Bộ ngắt mạch MPCB là gì?

MPCB (Motor Protection Circuit Breaker) là bộ ngắt mạch bảo vệ động cơ là thiết bị ngắt mạch được chế tạo riêng để bảo vệ động cơ điện trước các trường hợp quá tải, ngắn mạch hay mất pha, sụt áp. MPCB không chỉ ngắt điện ra khỏi động cơ mà còn đảm bảo động cơ không bị quá tải nhiệt hoặc từ. Do vậy thiết bị này đóng vai trò vừa là bộ ngắt mạch, vừa là rơ le nhiệt độ. MPCB đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của các hệ thống điều khiển bằng động cơ trong nhiều lĩnh vực công nghiệp, nhằm giảm thiểu rủi ro khi vận hành và sự cố điện thường xuyên.

Chức năng của MPCB

Chức năng chính của MPCB là nhận diện các trường hợp bất thường của động cơ và dừng dòng điện khi cần thiết. Chức năng này chia ra làm các loại:

• Chức năng bảo vệ quá tải: Dòng điện vượt quá cường độ định mức trong thời gian dài có thể gây quá nhiệt động cơ. MPCB sẽ ngắt mạch trước khi điều đó xảy ra.
• Chức năng bảo vệ ngắn mạch: MPCB có chức năng ngắt mạch từ tính giúp ngắt điện vào động cơ ngay lập tức khi xảy ra ngắn mạch.
• Chức năng bảo vệ mất pha: Khi dòng điện bị mất pha hoặc mất điện áp, MPCB sẽ phát hiện và ngừng hoạt động của động cơ.
• Chặn khởi động lại tự động: Một số loại MPCB ngăn không cho động cơ tự khởi động lại sau khi gặp lỗi để tránh động cơ bị hỏng. 
• Khởi động lại: Một số loại MPCB cho phép cài đặt thời gian ổn định đường dây khi quá tải. Sau thời gian xử lý sự cố, thiết bị sẽ kích hoạt động cơ khởi động trở lại.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bộ ngắt mạch MPCB

Trong thực tế, bộ ngắt mạch bảo vệ động cơ được kết nối với động cơ ba pha và đèn báo chỉ dẫn. Cấu tạo MPCB tiêu chuẩn có 10 vị trí kết nối với các thiết bị khác. 3 vị trí cho nguồn điện 3 pha đầu vào, 3 vị trí cho đầu ra dòng điện nối với động cơ, 2 vị trí cho tiếp điểm NC (thường đóng) và 2 vị trí cho tiếp điểm NO (thường mở).

Khi bộ ngắt mạch động cơ ở trạng thái ON, tiếp điểm MPCB đóng lại, cho phép dòng điện chạy qua. Khi MPCB ở trạng thái OFF, tiếp điểm mở ra làm ngắt nguồn điện. Hoạt động đóng mở tiếp điểm thường được thực hiện bởi 2 cơ chế cảm biến nhiệt và cảm biến từ tính.

• Cơ chế bảo vệ nhiệt: Bên trong MPCB có dải kim loại đặt tại vị trí đòn bẩy tách tiếp điểm. Khi dòng điện bị quá tải sẽ sản sinh nhiệt, làm dải kim loại nóng lên, uốn cong, đẩy 2 tiếp điểm xa nhau làm ngắt điện.
• Cơ chế bảo vệ từ tính: Bên trong MPCB có dải kim loại kèm nam châm từ tính. Khi dòng điện ngắn mạch sẽ lập tức tạo từ trường làm nam châm hút, tác động lên dải kim loại và đẩy 2 tiếp điểm xa nhau.

Các loại MPCB thông dụng

MPCB được chia thành nhiều loại khác nhau dựa theo chức năng và khả năng hoạt động thực tế theo yêu cầu. Các loại MPCB thông dụng bao gồm:

• MPCB nhiệt từ: Loại MPCB phổ biến nhất, sử dụng cơ chế cảm biến nhiệt để ngắt mạch khi quá tải và cơ chế cảm biến điện từ để ngắt mạch khi ngắn mạch, được dùng cho mọi loại động cơ điện.
• MPCB điện tử: Loại MPCB điều khiển và cảm ứng bằng điện tử, có khả năng ngắt mạch nhanh và chính xác, được dùng cho động cơ cần khả năng bảo vệ cao hơn.
• MPCB cố định: Loại MPCB có các thông số bảo vệ được chỉ định sẵn và không thể điều chỉnh.
• MPCB có thể điều chỉnh: Loại MPCB có thể điều chỉnh các thông số bảo vệ dòng ngắn mạch, thời gian ngắt mạch,… tùy thuộc yêu cầu khi vận hành.

Ứng dụng của MPCB trong công nghiệp

MPCB được ứng dụng rất nhiều trong điều khiển động cơ công nghiệp: quạt công nghiệp, băng tải, máy nén khí, máy cắt CNC, robot, hệ thống tự động hóa,… Bên cạnh đó, MPCB được sử dụng trong dân dụng: thang máy, thang cuốn, quạt thông gió tòa nhà, máy bơm nước,… MPCB đảm bảo động cơ vận hành hiệu quả, tuổi thọ cao và an toàn trước các sự cố về điện.

Những điểm khác biệt giữa MPCB và MCCB

MPCB và MCCB đều là các thiết bị đóng ngắt mạch điện được sử dụng nhiều trong điện công nghiệp. Cả hai thiết bị đều có chức năng đóng ngắt mạch để bảo vệ phụ tải trước sự cố đoản mạch điện. Tuy nhiên, có một số điểm khác biệt giữa MCCB và MPCB mà bạn có thể nhận biết như sau:

Sử dụng MPCB cho khả năng bảo vệ động cơ liên tục đáng tin cậy và hiệu suất cao. Thiết bị này rất cần thiết bị bạn sở hữu dây chuyền sản xuất nhiều động cơ với quy mô vừa. Tham khảo thêm các bài viết từ BTB Electric về thiết bị đóng ngắt mạch điện tại: Kiến thức Aptomat – CB – BTB Electric.