Aptomat đảo chiều là gì? Nguyên lý hoạt động và ứng dụng

Cầu dao đảo chiều được ứng dụng rộng rãi trong hệ thống điện công nghiệp và dân dụng. Loại aptomat này là giải pháp hoàn hảo để tận dụng tối đa các nguồn điện như điện lưới và điện máy phát mà không xảy ra xung đột. Vậy aptomat đảo chiều là gì? Nguyên lý hoạt động của loại cầu dao này như thế nào? Bạn sẽ tìm hiểu được thông qua bài viết sau từ BTB Electric.

Khái niệm aptomat đảo chiều

Cầu dao đảo chiều là loại cầu dao có 3 khớp hay 3 tiếp điểm, có nhiệm vụ chuyển đổi nguồn điện đầu vào trong từng trường hợp thực tế. Thông dụng nhất là khi kéo lên thì cầu dao lấy điện lưới, kéo giữa thì cầu dao ngắt điện và gạt xuống thì cầu dao lấy điện máy phát. Hai chế độ lấy điện có thể thay đổi tùy vào cách lắp đặt.

Cầu dao đảo chiều được lắp đặt nhằm bảo vệ máy phát điện trước nguy cơ xung đột với điện lưới. Trường hợp mắc trực tiếp máy phát điện vào cầu dao tổng, khi có điện lưới vào nhưng không kịp ngắt máy phát điện, xung đột giữa 2 nguồn điện xảy ra. Hệ thống điện bị chập, các thiết bị điện đang kết nối sẽ cháy và máy phát sẽ hỏng sau đó. Do vậy bắt buộc phải có cầu dao đảo chiều để ngăn trường hợp này xảy ra.

Nguyên lý hoạt động của cầu dao đảo chiều

Nhờ hệ thống lưỡi dao kẹp mạch linh hoạt tùy theo trạng thái của cần gạt mà cầu dao đảo chiều cho phép điện nguồn đi vào hệ thống điện hoặc không. 3 mức độ chuyển nguồn cho phép người dùng dễ dàng điều khiển tùy theo thực tế:

• Gạt lên là cấp điện từ điện lưới và ngắt điện máy phát, đây là chế độ mặc định
• Gạt giữa là ngắt toàn bộ điện đầu vào
• Gạt xuống là cấp điện từ máy phát và ngắt điện lưới.

Cầu dao đảo chiều truyền thống khi thao tác sẽ sinh ra hồ quang điện nên bạn cần thực hiện nhanh. Còn cầu dao đảo chiều dạng aptomat gần như không tạo hồ quang điện khi sử dụng.

=>> Đọc thêm: Nguyên lý làm việc của aptomat

Phân loại cầu dao đảo chiều

Dựa vào thiết kế bên ngoài có, thể phân chia cầu dao đảo chiều thành 2 loại là kiểu truyền thống và kiểu aptomat.

Cầu dao đảo chiều truyền thống

Cầu dao đảo chiều truyền thống có thiết kế 3 khấc tương ứng 3 chế độ gạt là: nối điện lưới, ngắt điện và nối điện máy phát. Loại cầu dao này có thể lắp đặt vào hệ thống điện trước cầu dao tổng. Có 2 thông số cơ bản thể hiện trên loại truyền thống là cường độ dòng điện cho phép và hiệu điện thế tối đa. 

Cầu dao đảo chiều truyền thống có giá thành rẻ, thiết kế đơn giản, dễ sử dụng nhưng đa phần chỉ dùng cho hệ thống điện gia đình 1 pha, không có tính năng chống giật chống rò.

Cầu dao đảo chiều dạng aptomat

Cầu dao đảo chiều dạng aptomat cũng có 3 khấc điều chỉnh tương tự dạng truyền thống nhưng sở hữu thiết kế tương tự aptomat. Loại cầu dao này có thể lắp đặt vào hệ thống điện mà không cần thêm aptomat tổng đi kèm. Thông số thể hiện trên aptomat đảo chiều đầy đủ tương tự các loại aptomat khác.

Aptomat đảo chiều đa dạng về thông số, có thể lắp đặt cho cả hệ thống điện dân dụng 1 pha và điện công nghiệp 3 pha. Một số loại có thêm tính năng chống rò, chống giật và tự ngắt điện khi có sự cố. Ngoài ra khi thao tác trên aptomat đảo chiều không phát sinh hồ quang điện như cầu dao đảo chiều truyền thống.

=>> Xem ngay: Phân loại các dòng aptomat phổ biến trên thị trường

Ứng dụng thực tế của cầu dao đảo chiều

Hiện nay aptomat đảo chiều đã dần thay thế cầu dao đảo chiều dạng truyền thống do sở hữu nhiều ưu điểm hơn, vừa an toàn cho hệ thống điện và vừa an toàn cho người sử dụng. Nhưng nhờ giá thành rẻ nên cầu dao đảo chiều dạng cũ vẫn được nhiều hộ gia đình sử dụng phòng trừ trường hợp mất điện cần dùng tới máy phát hoặc dùng song song với điện mặt trời. 

Tại các nhà máy, tòa nhà lớn, trung tâm thương mại, trung tâm hội nghị, khách sạn, nhà hàng,.. thường chuẩn bị sẵn nguồn điện dự phòng khi có sự cố. Aptomat đảo chiều được ứng dụng phổ biến tại những khu vực này. 

Lưu ý khi chọn và lắp đặt aptomat đảo chiều

Với hệ thống điện cục bộ tại gia đình như điện công trình phụ, điện chuồng trại nên ưu tiên chọn cầu dao đảo chiều truyền thống vì giá thành rẻ, dễ sử dụng. Mặt khác nếu hệ thống điện lớn hơn như cho cả gia đình hay nhà xưởng, nên ưu tiên chọn aptomat đảo chiều để đảm bảo an toàn.

Thông số chọn mua aptomat đảo chiều tương tự như chọn mua aptomat thông thường là công suất chịu tải phải lớn hơn công suất thực tế. Cùng với đó, hãy kiểm tra các linh kiện bên trong cầu dao, không chọn cầu dao bị han gỉ mối nối, đứt dây, vỡ nhựa hay bị móp méo. Hoặc bạn nên yêu cầu người bán test thử trước khi mua.

Bên cạnh đó bạn cần tìm hiểu vị trí lắp đặt chính xác cho loại cầu dao này, không nên lắp đặt sau aptomat tổng. Trước khi lắp hãy ngắt hết các nguồn điện đầu vào để tránh rủi ro cháy nổ hay ảnh hưởng đến sức khỏe.

=>> Xem ngay: Hướng dẫn lắp cầu dao đảo chiều

Từ những chia sẻ vừa rồi của BTB Electric, chúng tôi hy vọng bạn đã hiểu hơn về cầu dao đảo chiều, cách chọn mua và lắp đặt an toàn vào hệ thống điện.