Hướng dẫn đấu cầu dao đảo chiều 1 pha và 3 pha
Nhiều hệ thống điện thương mại hoặc điện gia đình sử dụng nhiều nguồn điện luân phiên, dự phòng hoặc để giảm chi phí điện. Ví dụ như 1 nguồn 1 pha kèm 1 nguồn máy phát, 1 nguồn 3 pha kèm 1 nguồn 1 pha và máy phát,… Trong bài viết sau đây, BTB Electric sẽ hướng dẫn bạn cách lắp cầu dao đảo chiều cho hệ thống điện 3 pha và 1 pha với các trường hợp này.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của cầu dao đảo chiều
Cầu dao điện đảo chiều có cấu tạo tương đối đơn giản, bao gồm:
- Đế sứ cách điện, có lỗ bắt vít gắn tường hoặc gắn lên bảng điện.
- Các cực đồng: cầu dao đảo chiều 1 pha có 6 cực đồng, cầu dao đảo chiều 3 pha có 6 cực đồng. Trên các cực đều có sẵn ốc để nối dây điện.
- Cần gạt sứ cách điện: Dùng để nối các cực hoặc ngắt kết nối, hay dễ hiểu hơn là đóng mở mạch điện.
- Lớp vỏ nhựa cách điện bên ngoài.
Cầu dao đảo chiều có 3 chế độ hoạt động tương ứng với 3 nấc của cần gạt:
- Khi cần gạt ở nấc chính giữa, các cực không tiếp xúc với nhau
- Khi cần gạt ở trên thì cực giữa nối với cực trên, tương tự cực giữa sẽ nối với cực dưới khi cần gạt ở phía dưới.
Tùy mục đích sử dụng bạn sẽ có cách đấu nguồn vào các cực tương ứng.
=>> Xem thêm: Aptomat đảo chiều là gì? Nguyên lý hoạt động và ứng dụng
Chuẩn bị trước khi đấu cầu dao đảo chiều
Nếu có kiến thức và kỹ thuật để tự đấu cầu dao đảo chiều, bạn nên chuẩn bị trước những dụng cụ sau:
- Bộ kìm các loại: kìm cắt, kìm điện, kìm nhọn,…
- Bộ tua vít đa năng chuyên tháo lắp thiết bị điện
- Dao rọc giấy hoặc dao con
- Băng dính điện, dây thít nhựa
- Đồng hồ đo điện đa năng
- Bút thử điện
Tùy vào nhu cầu khi lắp đặt và thói quen sử dụng để bạn chọn những dụng cụ phù hợp, không nhất thiết phải đầy đủ theo như danh sách liệt kê phía trên.
Trường hợp đấu điện sống, bạn nên mặc áo dài tay, đi găng tay cách điện để đảm bảo an toàn.
Trước khi đấu cầu dao đảo chiều, bạn nên tham khảo cách đấu dây điện vào aptomat
Cách đấu cầu dao đảo chiều 1 pha 2 nguồn điện
Các gia đình tại vị trí nguồn điện không ổn định, điện đầu vào là ở cuối nguồn thường sử dụng 2 nguồn điện là nguồn điện chính 1 pha và nguồn điện phụ là máy phát điện.
Sơ đồ đấu
Trong sơ đồ đấu cầu dao đảo chiều 1 pha 2 nguồn gồm:
- 1 tủ điện
- 1 cầu dao đảo chiều
- 1 aptomat tổng
- Các aptomat nhánh
- 1 máy phát điện
- 1 cầu đấu mát
- 1 ổn áp
Hướng dẫn đấu cầu dao đảo chiều 1 pha 2 nguồn điện
Nguồn điện 1 pha dẫn từ trục chính sau hộp công tơ ngoài cột điện được đưa vào ổn áp. Từ đầu ra của ổn áp dòng điện 1 pha đấu sang 2 cực cầu dao đảo chiều tại vị trí A.
2 cực tại vị trí B của cầu dao được đấu vào đầu ra máy phát điện dự phòng. Nguồn điện aptomat tổng đấu vào 2 cực vị trí C của cầu dao đảo chiều. Từ đầu ra của aptomat, dây pha lửa được chia thành các dây nhánh tới các aptomat nhánh.
Nguyên lý hoạt động sau khi đấu
Trong trường hợp sử dụng nguồn điện lưới 1 pha, khi cầu dao đảo chiều đóng lên vị trí A, nguồn điện điện từ công tơ qua ổn áp, tới 2 cực cầu dao đảo chiều tại vị trí A rồi sang vị trí B, rồi tới aptomat tổng.
=>> Xem thêm: Sơ đồ đấu aptomat hệ thống điện công nghiệp và sinh hoạt
Cách đấu cầu dao đảo chiều 1 pha 3 nguồn điện
Một số trường hợp gia đình, hộ kinh doanh sử dụng 3 nguồn điện với 2 nguồn điện lưới 1 pha luân phiên và 1 nguồn dự phòng là máy phát điện.
Sơ đồ đấu
Trong sơ đồ đấu cầu dao đảo chiều 1 pha 3 nguồn gồm:
- 1 tủ điện
- 2 cầu dao đảo chiều 1 pha 2 cực
- 1 aptomat tổng
- Các aptomat nhánh
- 1 cầu đấu mát
- 1 máy phát điện
- 1 ổn áp
Hướng dẫn đấu cầu dao đảo chiều 1 pha 3 nguồn điện
Nguồn điện 1 pha đầu tiên dẫn từ công tơ ngoài cột điện được đấu vào 2 cực vị trí A của cầu dao đảo chiều số 1. Nguồn điện 1 pha thứ hai dẫn từ công tơ được đấu vào 2 cực vị trí C của cầu dao đảo chiều số 1.
Tại 2 cực vị trí B của cầu dao đảo chiều đầu tiên đấu với đầu vào của ổn áp. Từ đầu ra của ổn áp, nguồn điện đấu với 2 cực tại vị trí A của cầu dao đảo chiều số 2.
Nguồn điện dự phòng từ máy phát điện được đấu vào 2 cực vị trí C của cầu dao đảo chiều số 2. 2 cực vị trí B của cầu dao đảo chiều số 2 nguồn điện được đấu với đầu vào aptomat tổng, sau đó đầu ra các dây pha được nối tới các aptomat nhánh.
Nguyên lý hoạt động sau khi đấu
Để sử dụng được điện lưới, cầu dao đảo chiều số 2 gạt xuống vị trí C. Lúc này nguồn điện thông từ đầu ra ổn áp về 2 cực C của cầu dao số 2 và tới aptomat tổng. Để hoán đổi sử dụng 2 nguồn điện lưới chỉ cần gạt cần cầu dao đảo chiều số 1 sang vị trí A hoặc C.
=>> Đọc thêm: So sánh và hướng dẫn đấu aptomat 3 pha sang 1 pha
Cách đấu cầu dao đảo chiều 3 pha 3 nguồn điện
Cầu dao đảo chiều 3 pha dùng cho hệ thống điện công nghiệp, gồm 3 pha lửa và 1 pha mát. Đây là trường hợp các nhà xưởng hoặc gia đình sử dụng điện 3 pha để sản xuất và sinh hoạt để giảm chi phí điện, kết hợp sử dụng thêm 1 nguồn điện 1 pha và nguồn dự phòng là máy phát điện.
Sơ đồ đấu
Trong sơ đồ đấu cầu dao đảo chiều 3 pha 3 nguồn gồm:
- 1 tủ điện
- 1 cầu dao đảo chiều 3 pha 4 cực
- 1 cầu dao đảo chiều 1 pha 2 cực
- 2 aptomat tổng 3 pha
- Các aptomat nhánh 1 pha
- 1 cầu đấu mát
- 1 máy phát điện
Hướng dẫn đấu cầu dao đảo chiều 3 pha 3 nguồn điện
Nguồn điện 3 pha dẫn từ công tơ kéo vào, đấu với 4 chân A1, A2, A3, A4 của cầu dao đảo chiều 3 pha. Nguồn điện 1 pha dẫn từ công tơ kéo vào, đấu với 2 cực vị trí A của cầu dao đảo chiều 1 pha.
Nguồn điện từ máy phát dự phòng đấu với 2 cực vị trí C của cầu dao đảo chiều 1 pha. Nguồn điện 1 pha từ 2 cực vị trí B của cầu dao 1 pha đấu với 3 chân pha và 1 chân mass vị trí C của cầu dao 3 pha. Pha lửa đấu tới chân C3 rồi nối tiếp C2 và C1, pha mass đấu chân C4.
Nguồn điện cho các thiết bị 1 pha được đấu từ chân B1, B2, B3 của cầu dao đảo chiều 3 pha đấu tới aptomat tổng 3 pha số 2. Nguồn điện cho các thiết bị 3 pha được đấu từ chân A1, A2, A3 của cầu dao đảo chiều 3 pha tới aptomat tổng 3 pha số 1. Nguồn điện nhánh cho các thiết bị điện 1 pha được đấu từ sau aptomat 3 pha tổng số 2 tới các aptomat nhánh.
Lưu ý không được đấu dây nguồn thiết bị điện 1 pha và 3 pha với nhau.
Nguyên lý hoạt động sau khi đấu
Để sử dụng nguồn điện 3 pha thì cầu dao đảo chiều 3 pha gạt lên vị trí A. Nguồn điện 3 pha theo từ công tơ tới cầu dao đảo chiều 3 pha tại vị trí A1, A2, A3 sẽ chia 2 nhánh: 1 nhánh tới aptomat tổng số 1 (cho thiết bị 3 pha) và 1 nhánh thông sang chân B1, B2, B3 tới aptomat tổng số 2 (cho thiết bị 1 pha) và tới các aptomat nhánh.
Để sử dụng nguồn điện 1 pha thì cầu dao đảo chiều 3 pha gạt sang vị trí C. Khi đó nguồn điện 3 pha ngắt khỏi aptomat tổng số 2 cho thiết bị điện 1 pha. Cầu dao đảo chiều 1 pha gạt sang vị trí A. Nguồn điện 1 pha chạy từ công tơ tới 2 cực vị trí A của cầu dao đảo chiều 1 pha. Lúc này nguồn điện thông từ 2 cực A của cầu dao đảo chiều 1 pha sang chân C1, C2, C3, C4 của cầu dao đảo chiều 3 pha tới đầu aptomat tổng 1 pha số 2. Sau đó điện từ đây được chia tới các aptomat nhánh 1 pha.
Để sử dụng nguồn điện từ máy phát dự phòng, cần gạt của cầu dao đảo chiều 1 pha sang vị trí C. Nguồn điện thông từ máy phát điện sang 2 cực vị trí C này, sau đó thông tới các chân B1, B2, B3, B4 của cầu dao đảo chiều 3 pha. Tiếp theo dòng điện đi từ các chân này tới aptomat tổng số 2 rồi tới các aptomat nhánh.
Cách đấu cầu dao đảo chiều cho máy bơm nước
Máy bơm nước là thiết bị điện nước quan trọng trong nhà hay ngoài trang trại, hồ nuôi thủy sản. Việc biết được cách đấu cầu dao đảo chiều cho máy bơm nước rất cần thiết khi nguồn điện cho máy bơm gặp sự cố và cần chuyển nguồn. Tham khảo hướng dẫn đấu với hai chế độ tự động và thủ công dưới đây:
Sơ đồ đấu
Trong sơ đồ đấu lắp cầu dao đảo chiều máy bơm gồm:
- 1 tủ điện
- 1 cầu dao đảo chiều nguồn 1 pha
- 1 aptomat MCB
- 1 van phao điện
Hướng dẫn đấu cầu dao đảo chiều cho máy bơm nước
Nguồn điện từ dây pha và dây mát được nối lần lượt tới cực L và cực N của aptomat tổng. Trong trường hợp sử dụng chế độ bơm thủ công, dây mát và dây pha được đấu vào hai cực B của cầu dao đảo chiều.
Trường hợp sử dụng chế độ bơm tự động, dây pha nguồn được đấu vào một cực của cầu dao đảo chiều và dây mát đấu vào aptomat MCB. Dây pha từ aptomat MCB tổng được nối vào 1 cực của van phao điện và dây mát từ chân còn lại của van nối với cực B còn lại trên cầu dao đảo chiều.
Nguyên tắc an toàn khi đấu điện cầu dao đảo chiều
Đầu tiên, nếu bạn không tự tin để tự sửa chữa điện thì không nên làm, hãy gọi thợ. Nếu bạn chưa có kinh nghiệm, hoặc chưa hiểu biết về hệ thống điện cũng không nên sửa.
Nếu bạn có khả năng sửa chữa điện và tự tin biết lắp cầu dao đảo chiều, hãy chú ý tới một số yếu tố sau:
- Hiểu nguyên lý làm việc và cấu tạo của chiếc cầu dao đảo chiều
- Ngắt cầu dao tổng trước khi thực hiện, ưu tiên ngắt cầu dao ngoài cột điện. Cẩn thận hơn bạn nên cài chốt chống đóng aptomat, phòng ngừa trường hợp có ai tự ý đóng gây nguy hiểm.
- Trước khi lắp cầu dao, nên thông báo với những người xung quanh rằng cần phải ngắt điện để sửa chữa.
- Làm việc tại môi trường khô ráo, tình trạng cơ thể khô ráo, ưu tiên có dụng cụ bảo hộ.
- Sau khi lắp xong, hãy kiểm tra các mối nối đảm bảo chắc chắn và kiểm tra hoạt động điện ổn định qua cầu dao.
- Chú ý bọc cách điện các vị trí dây nối và hở điện.
Như vậy BTB Electric đã hướng dẫn bạn 3 cách đấu cầu dao đảo chiều 1 pha và 3 pha chi tiết kèm sơ đồ minh họa. Bạn đừng quên trước khi đấu lắp cần tuân thủ các nguyên tắc an toàn và chuẩn bị dụng cụ cần thiết. Chúc bạn sẽ lắp đặt thành công cầu dao đảo chiều vào hệ thống điện.
