8 sự cố hay gặp trên contactor và cách kiểm tra contactor

Quá trình sử dụng contactor ngay cả khi thực hiện đúng kỹ thuật vẫn có thể tiềm ẩn một số sai lỗi. Việc trang bị kiến thức nhận diện các lỗi trên contactor, biết cách kiểm tra contactor sống hay chết và cách khắc phục sai lỗi là cần thiết với người vận hành. Trong bài viết sau, BTB Electric sẽ hướng dẫn bạn các cách thức này.

Cách dùng đồng hồ vạn năng kiểm tra contactor

Trường hợp contactor ngừng hoạt động, bạn cần kiểm tra contactor còn sống hay chết. Cách đơn giản là dùng tay nhấn thử nút đóng/mở. Nếu nút vẫn đàn hồi thì khởi động từ vẫn bình thường. Ngược lại nếu nút không trả thì thiết bị này đã hỏng.

Để kiểm tra khởi động từ chính xác hơn cần sử dụng đến đồng hồ vạn năng, các bước như sau:

• Bước 1: Ngắt nguồn điện vào contactor và tháo contactor ra.
• Bước 2: Nối dây đen dẫn từ tải contactor với chân COM trên đồng hồ vạn năng và dây màu đỏ nối với ổ cắm Ohms.
• Bước 3: Chỉnh thang đo điện trở đồng hồ về x10.
• Bước 4: Đặt 2 que đo của đồng hồ vạn năng lên 2 đầu cuộn hút để kiểm tra cuộn hút. Chỉ số hiện tại của cuộn hút là 220V – 50Hz. Quan sát chỉ số trên màn hình để biết giá trị điện trở cuộn dây.

• Bước 5: Kiểm tra 3 cặp tiếp điểm NO ở mạch động lực. Khi chưa tác động lên nút nhấn contactor và chạm 3 que đo lên 3 tiếp điểm này, đồng hồ hiển thị vô cùng Ohms. Nếu đã nhấn vào contactor và dùng que đo chạm vào 3 tiếp điểm, đồng hồ chỉ 0 Ohms.
• Bước 6: Kiểm tra cặp tiếp điểm thường đóng NC. Nếu chưa tác động lên nút nhấn contactor, đồng hồ đo được 0 Ohms. Nếu đã nhấn nút, đồng hồ chỉ vô cùng Ohms.
• Bước 7: Kiểm tra cặp tiếp điểm thường mở NO ở mạch điều khiển. Nếu chưa ấn contactor, đo được đồng hồ là vô cùng Ohms. Nếu đã nhấn contactor thì đồng hồ chỉ 0 Ohms thể hiện cặp tiếp điểm hoạt động tốt.

Các trường hợp trong cách kiểm tra contactor trên đều để chứng minh khởi động từ đang hoạt động tốt. Nếu bạn gặp kết quả ngược lại tức contactor đã “chết”.

8 sự cố hay gặp trên contactor

Việc xảy ra sự cố, hỏng hóc trong quá trình sử dụng contactor là điều có thể. Hiện tại có 8 sự cố phổ biến với khởi động từ, cụ thể như sau:

Cháy cuộn coil

Nguyên nhân: 

• Cuộn coil có lực hút kém, không thể cuốn toàn bộ dây trong thời gian ngắn. Việc này khiến mạch từ không kín theo đúng kỹ thuật, dẫn tới điện áp trong cuộn coil tăng cao, sinh nhiệt nóng cuộn coil và gây cháy nổ. 
• Điện áp tăng giảm thất thường khiến cuộn coil hoạt động không ổn định, sinh nhiệt cao.
• Môi trường lắp contactor bị ẩm hoặc nhiệt độ quá cao.
• Thực tế cuộn coil rất khó bị cháy.

Giải pháp: 

Thay mới contactor nếu cháy coil nghiêm trọng là giải pháp đảm bảo được mặt kỹ thuật và chi phí không chênh lệch nhiều so với khi thay coil.  Bên cạng đó, trong quá trình sử dụng contactor cần kiểm tra và vệ sinh định kỳ các vị trí mạch từ, tiếp điểm, bộ phận cơ khí,…

Contactor bị kêu

Nguyên nhân:

• Nguồn điện đầu vào không ổn định hoặc không đạt như định mức.
• Điện áp dư thừa khi contactor hoạt động (lớn hơn 110% điện áp cuộn dây khi mở và 60% điện áp cuộn dây khi đóng).
• Mảnh vụn như kim loại, phôi nhựa bên trong contactor hoặc contactor bị oxy hóa rỉ sét trong môi trường ẩm ướt, tính axit cao.
• Lắp đặt không trên một mặt phẳng đứng, độ dốc lớn hơn 5 độ C, lắp không chắc chắn.

Giải pháp:

Giải pháp đầu tiên khi phát hiện contactor bị kêu là kiểm tra, đảm bảo nguồn điện đầu vào phù hợp contactor và ổn định. Tiếp theo, đo điện áp tại các cực nguồn của contactor. Với contactor cần vệ sinh bên trong bằng súng hơi để loại bỏ bụi và mảnh vụn, thay mới các linh kiện bị rỉ sét hoặc thay mới contactor. Cuối cùng là kiểm tra vị trí lắp đặt và các mối nối, ray cài contactor chắc chắn, đúng yêu cầu kỹ thuật.

Contactor không hút

Nguyên nhân:

• Nguồn điện bị gián đoạn.
• Nút nhấn đóng/mở bị kẹt hoặc bị hỏng.
• Các tiếp điểm chính và phụ bị rỉ sét do hoạt động lâu ngày hoặc môi trường đặt contactor ẩm ướt.

Giải pháp:

Cần dảm bảo nguồn điện đầu vào phù hợp với công suất định mức của contactor và phần nối dây đầu cực nguồn chắc chắn, đúng kỹ thuật. Nếu không thể điều chỉnh nguồn điện hoặc môi trường lắp đặt gặp vấn đề, cần chuyển contactor lắp sang vị trí mới thoáng mát, an toàn về kỹ thuật. Ngoài ra có thể điều chỉnh lại nút nhấn hoặc thay mới nếu bị hỏng. Trường hợp các linh kiện bên trong khởi động từ như tiếp điểm, các mối nối, lò xo, cuộn coil,…. nếu bị rỉ sét quá nhiều cần kiểm tra kỹ. Trường hợp quá nhiều linh kiện hỏng, bạn nên thay khởi động từ mới.

Contactor hút nhả liên tục

Nguyên nhân: 

• Điện áp đầu vào contactor thấp hơn định mức.
• Cuộn coil bị bụi hoặc dị vật chặn khiến việc đóng mở không dứt khoát.
• Lắp sai tiếp điểm phụ là chặn quá trình đóng mở cuộn coil.

Giải pháp: 

Trước tiên cần điều chỉnh lại điện áp thích hợp cho contactor. Sau đó, tiến hành vệ sinh contactor, loại bỏ bụi và dị vật. Kiểm tra vị trí đấu dây khởi động từ với tiếp điểm phụ và điều chỉnh nếu có sai sót.

Tiếp điểm không hoạt động

Nguyên nhân: 

• Mất pha tại contactor hoặc động cơ thường xuyên bị quá tải.
• Cong vênh tiếp điểm hoặc mất tiếp điểm

Giải pháp: 

Dùng đồng hồ Volts để kiểm tra điện áp cho dây pha động cơ và cặp tiếp điểm chính. Sau đó tháo contactor để nắn chỉnh lại tiếp điểm hoặc thay mới.

Nóng cháy vỏ

Nguyên nhân: 

• Nguồn điện áp đầu vào bị quá dòng khiến khởi động từ đóng cắt liên tục với công suất lớn, gây quá tải, nóng.
• Khởi động từ chất lượng kém, linh kiện không đạt quy chuẩn.
• Kẹt tay đòn kép và lò xo bị giãn khiến khởi động từ không hút, hoạt động chập chờn.
• Xảy ra hỏa hoạn, sét đánh, bão lũ,….

Giải pháp:

Điều chỉnh lại nguồn điện đầu vào cho contactor phù hợp với thông số kỹ thuật định mức. Trường hợp contactor không phù hợp với hệ thống điện hoặc chất lượng kém cần được thay thế.

Cơ cấu đóng mở gặp vấn đề

Nguyên nhân:

• Nguồn điện đầu vào bị gián đoạn, không đủ điện áp khiến công suất đóng – mở kém.
• Tay đòn truyền bị gãy, kẹt hoặc hệ lò xo bị giãn, hỏng khi sử dụng.

Giải pháp:

Kiểm tra lại nguồn điện nếu nguồn điện bị gián đoạn, đảm bảo ổn định và mức điện áp phù hợp contactor. Cùng với đó cần kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế phần cặp nút nhấn NO NC.

Dính tiếp điểm On – Off

Nguyên nhân: Do cặp nút nhấn thường đóng (NC) và thường mở (NO) bị mất dần khả năng đàn hồi sau khi sử dụng lâu ngày, không linh hoạt như ban đầu và có thể bị kẹt.

Giải pháp: Thay mới cặp nút nhấn NO và NC.

=>> Xem thêm: Sơ đồ 14 mạch khởi động từ đơn – khởi động từ kép chi tiết

Những lưu ý phòng ngừa contactor bị hỏng

Nhằm kéo dài tuổi thọ cho contactor và hạn chế rủi ro hỏng hóc khi vận hành, bạn cần lưu ý:

• Chọn contactor chính hãng từ các thương hiệu uy tín, chọn thông số contactor phù hợp với nhu cầu sử dụng và tương thích với hệ thống điện.
• Sử dụng contactor hợp lý, hạn chế đóng ngắt liên tục trong khoảng thời gian dài.
• Lắp đặt contactor đúng kỹ thuật, chắc chắn và đặt thiết bị trong môi trường thoáng mát, an toàn như trong tủ điện.
• Kiểm tra, vệ sinh linh kiện contactor định kỳ, nhanh chóng thay thế vị trí có nguy cơ hư hỏng.

Bài viết trên đây của BTB Electric cung cấp đầy đủ thông tin về các sự cố contactor phổ biến và cách khắc phục, kiểm tra contactor. Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về thiết bị điều khiển điện này và có thể xử lý các vấn đề kịp thời khi gặp phải. Tìm đọc thêm thông tin về khởi động từ – contactor tại website BTB Electric.