Cầu dao điện tự ngắt: Nguyên nhân và cách khắc phục

Cầu dao điện tự ngắt hay cầu dao tự động, aptomat có nhiệm vụ tự động cắt dòng điện đi qua khi phát hiện có sự cố điện như quá tải dòng. Trong điều kiện bất thường, cầu dao tự ngắt liên tục cho dù bạn cố gạt lên đang báo hiệu một sự cố nghiêm trọng hơn như hỏng hóc hoặc chập cháy đường dây. Bài viết sau đây từ BTB Electric sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân và giải pháp loại bỏ hiện tượng cầu dao điện tự ngắt liên tục.

Nguyên lý hoạt động của cầu dao điện

Khi dòng điện đi qua cầu dao trong trạng thái bình thường, hai tiếp điểm sẽ kết nối với nhau thông qua hai móc tương ứng. Lúc này dòng điện xoay chiều đi qua cầu dao không chênh lệch giữa dây pha và dây trung tính, không tạo ra từ trường, không sinh ra lực hút nam châm, tiếp điểm nối với nhau.

Tuy nhiên, khi có sự cố như ngắn mạch hoặc quá tải, dẫn đến chênh lệch dòng điện, từ trường sẽ được tạo ra, kích hoạt nam châm để tách tiếp điểm. Khi đó, phần lưỡi dao sẽ chuyển động, mở ra khỏi hệ thống kẹp, tạo điều kiện cho tiếp điểm mở ra và ngắt mạch điện. Trong quá trình này, có thể xảy ra hiện tượng hồ quang, ảnh hưởng đến hoạt động của cầu dao.

=>> Đọc thêm: Cầu dao là gì? Cấu tạo, nguyên lý làm việc và công dụng

Những nguyên nhân khiến cầu dao điện tự ngắt liên tục

Cầu dao điện tự ngắt liên tục là trường hợp từ trường sản sinh liên tục, tức là luôn có sự chênh lệch dòng điện trong cầu dao. Chúng tôi có 4 giả thuyết sau về nguyên nhân của hiện tượng này.

Quá tải điện

Trong cùng một thời gian, lượng tiêu thụ điện tăng lên khiến công suất điện tăng cao, vượt quá ngưỡng của cầu dao khiến cầu dao tự ngắt. Nếu trước khi gạt cầu dao lên mà công suất điện hệ thống không được giảm thì cầu dao lại ngắt liên tục. Đặc biệt khi cầu dao gạt lên, các thiết bị chưa được rút bớt ra khỏi hệ thống cùng khởi động lại khiến dòng điện tăng cao đột ngột, có thể gây nguy hại cho cầu dao.

Ngắn mạch

Ngắn mạch điện hay đoản mạch là hiện tượng dây pha bị hở, chập với dây trung tính. Điều này tạo ra dòng điện có cường độ cao bất thường chạy qua làm nhảy cầu dao. Cầu dao sẽ ngắt liên tục cho tới khi hết ngắn mạch, tức là phải tìm được điểm ngắn mạch trong đường dây.

Chập cháy hệ thống điện

Nếu sau quá trình kiểm tra và bạn đã xác định rằng hiện tượng cầu dao tự động ngắt liên tục không phải do quá tải, có khả năng cao vấn đề xuất phát từ sự cố chập cháy trong nguồn điện chính.

Sự cố này có thể xảy ra tại bất kỳ điểm nào trong hệ thống, dẫn đến nguy cơ cháy nổ hoặc ngắn mạch. Trong trường hợp này, cầu dao sẽ tự động ngắt để bảo vệ toàn bộ hệ thống mạch điện.

Hỏng cầu dao

Cầu dao có tuổi thọ nhất định, tùy thuộc vào thực tế sử dụng có ổn định không, gặp nhiều sự cố hay không. Khi sử dụng quá lâu, linh kiện bên trong bị hao mòn khiến chất lượng cầu dao không còn được như thiết kế. Ví dụ cầu dao 50A nhưng chỉ cần dòng điện 40A đã bị nhảy.

=>> Đọc thêm: Cách khắc phục hiện tượng aptomat kêu rè rè

Cách khắc phục tình trạng cầu dao bị nhảy liên tục

Sau khi đã nắm bắt được nguyên nhân khiến cầu dao điện bị ngắt liên tục, bạn hãy tham khảo các cách xử lý sau đây. Lưu ý trước khi thực hiện cần chuẩn bị các dụng cụ điện, đồ bảo hộ và ngắt điện tổng để đảm bảo an toàn.

Bước 1: Kiểm tra thay mới cầu dao

Cầu dao kém chất lượng, không đảm bảo hoạt động cần được thay mới. Bạn lưu nên chọn cầu dao từ thương hiệu uy tín, thông số phù hợp với hệ thống. Ngoài ra nên chọn RCBO hoặc ELCB để có thêm tính năng chống rò chập điện.

Sau khi thay mới cầu dao nhưng hiện tượng nhảy liên tục vẫn xảy ra, bạn sẽ tiến hành kiểm tra đường dây điện.

Bước 2: Khoanh vùng vị trí chập điện đường dây

Nếu là cầu dao nhánh bị ngắt liên tục thì rất đơn giản, chỉ cần xác định các đường dây tải liên quan. Còn nếu sự cố ở cầu dao tổng, hãy ngắt tất cả cầu dao nhánh, cầu dao riêng và bật tắt từng chiếc. 

Sau mỗi lần bật lại, bạn chờ 5 – 10 phút xem sự cố ngắt điện có diễn ra hay không. Nếu cầu dao đó có bị ngắt thì vị trí chập điện thuộc phần đường dây tải tương ứng.

Bước 3: Xác định thiết bị gây chập điện

Khi đã xác định được nhánh nào đang chập điện, bước tiếp theo là tắt cầu dao tổng và rút tất cả các thiết bị điện tại tầng đó. Sau đó, mở lại cầu dao tổng lên. 

Tiếp đến, bạn hãy cắm lần lượt từng thiết bị mà bạn đã rút ra trước đó, cho đến khi cầu dao nhánh tự ngắt. Điều này giúp xác định được chính xác thiết bị nào gây ra hiện tượng chập điện. Ngay sau đó, cách ly thiết bị đó và sửa chữa.

Bước 4: Xác định đường dây chập điện

Trường hợp đã thử hết các thiết bị mà vẫn không phát hiện vị trí chập điện thì chắc chắn vị trí đó nằm trong đường dây điện. Trường hợp đường dây điện đi nổi chỉ cần bóc lớp vỏ nhựa để kiểm tra. Trường hợp dây điện âm tường thì sẽ khó khăn hơn: nếu có ruột gà luồn bên trong tường thì cần tháo vị trí ổ cắm nơi dây chập mạch và thay thế; nếu dây được chôn trực tiếp thì cần phá tường.

Lưu ý: Bạn nên gọi thợ điện để tìm vị trí đường dây chính xác và nhanh chóng.

Bước 5: Sửa chữa đường dây điện

Cách tìm vị trí chập điện là sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra từng cặp dây của ổ cắm và công tắc một cách cẩn thận. Bằng cách này, bạn có thể xác định được cặp dây nào đang gặp sự cố chập điện. Sau khi xác định được đoạn dây bị chập, tiếp theo là cách ly đoạn đó và sau đó tiến hành bật cầu dao tổng như thông thường.

Trường hợp dây chập không quan trọng như đoạn dây chờ, dây đèn sáng trang trí bạn có thể tạm thời chưa sửa chữa. Còn lại nếu cần sửa ngay, bạn nên nhờ thợ điện thực hiện. 

Cách phòng ngừa tình trạng cầu dao tự ngắt

Để phòng tránh tình trạng cầu dao điện tự ngắt liên tục xảy ra lần tiếp theo, bạn cần lưu ý:

• Định kỳ kiểm ra hệ thống điện 2 lần/năm để phát hiện vị trí rủi ro như ẩm mốc, đứt hở dây điện, thiết bị hỏng hóc, xuống cấp.
• Tính toán lại công suất sử dụng trong hệ thống điện, so sánh với công suất thiết kế của aptomat để đảm bảo aptomat hoạt động tốt. 
• Chọn aptomat chất lượng cao, thông số phù hợp với hệ thống điện, phân chia sơ đồ aptomat cho từng nhánh là các khu vực riêng, aptomat cho các thiết bị công suất lớn.
• Không sử dụng các thiết bị điện chất lượng kém, dễ gây hư hại đường điện, các thiết bị điện có công suất quá cao vượt thiết kế aptomat.

Trên đây là tổng hợp những hướng dẫn và lưu ý về tình trạng cầu dao điện tự ngắt mà BTB Electric muốn thông tin tới bạn. BTB Electric với hơn 40 năm sản xuất thiết bị điện chuẩn châu Âu tự tin đưa tới bạn những kiến thức chính xác về kỹ thuật điện, giúp bạn sử dụng điện an toàn hơn mỗi ngày. Tham khảo các sản phẩm và giải pháp của chúng tôi tại website BTB Electric.