BTB Electric / Tin tức / Kiến thức ngành điện / Kiến thức hệ thống điện / Tổng hợp các ký hiệu điện công nghiệp phổ biến cần biết

Tổng hợp các ký hiệu điện công nghiệp phổ biến cần biết

BTB Electric

BTB Electric

Thiết bị điện thường có cấu trúc phức tạp và rất khó để thể hiện trực quan trên bản vẽ kỹ thuật. Lúc này, thay vì sử dụng hình ảnh của thiết bị điện, các kỹ sư sẽ thay thế bằng các ký hiệu tương ứng. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ tổng hợp các ký hiệu điện công nghiệp phổ biến dùng trong bản vẽ. Bạn có thể tham khảo. 

Ký hiệu điện công nghiệp là gì?

Ký hiệu điện công nghiệp là các biểu tượng được sử dụng để biểu thị hình ảnh trên bản vẽ thay thế cho tên các thiết bị điện hoặc các nhóm thiết bị có cùng chức năng. Việc sử dụng các ký hiệu này giúp đơn giản hóa quá trình thiết kế và thi công mạch điện, đảm bảo độ chính xác, an toàn trong lắp đặt, vận hành, đồng thời hỗ trợ đội ngũ kỹ thuật dễ dàng tra cứu, sửa chữa hoặc nâng cấp hệ thống khi cần thiết. 

Các ký hiệu trong điện công nghiệp có thể khác nhau tùy theo quốc gia hoặc ngành kỹ thuật nhưng phần lớn đã được chuẩn hóa trên toàn thế giới, theo tiêu chuẩn quốc tế IEC hoặc ANSI. 

Cụ thể, tiêu chuẩn của các ký hiệu trên thiết bị điện gồm:

  • IEC 60617 (còn gọi là BS 3939): Ký hiệu đồ họa sử dụng trong sơ đồ điện và điện tử
  • IEC 61131-3: Ký hiệu logic bậc thang
  • Các ký hiệu JIC (Hội đồng công nghiệp chung) được NMTBA (Hiệp hội các nhà chế tạo máy công cụ quốc gia) chấp thuận và thông qua
  • ANSI Y32.2-1975 (còn được gọi là IEEE Std 315-1975 hoặc CSA Z99-1975): Ký hiệu đồ họa và chữ cái được sử dụng trong sơ đồ điện và điện tử
  • IEEE Std 91/91a: Ký hiệu đồ họa cho các hàm logic được sử dụng trong điện tử kỹ thuật số, tham chiếu trong ANSI Y32.2/IEEE Std 31.

Các ký hiệu điện công nghiệp phổ biến nhất

Ký hiệu trong điện công nghiệp được chia thành nhiều nhóm khác nhau. 

Ký hiệu cơ bản trong sơ đồ mạch điện

Tên gọi Ký hiệu Tên gọi Ký hiệu
Dòng điện 1 chiều dong dien 1 chieu Dây pha day pha
Dòng điện xoay chiều  dong dien xoay chieu Dây trung tính day trung tinh
Cực dương cuc duong Hai dây dẫn chéo nhau 2 day cheo nhau
Cực âm cuc am Hai dây dẫn nối nhau 2 day noi nhau
Mạch điện 3 dây mach dien 3 day Cầu dao 2 cực, 3 cực cau dao 2 cuc
Công tắc 2 cực cong tac 2 cuc Công tắc 3 cực cong tac 3 cuc
Cầu chì cau chi Chấn lưu chan luu
Đèn huỳnh quang den huynh quang Chuông điện chuong dien
Đèn sợi đốt den soi dot Ổ điện o dien
Quạt trần quat tran Ổ điện và phích cắm o dien phich cam

Ký hiệu các loại đèn điện

Tên gọi  Ký hiệu 
Đèn tiêu chuẩn den tieu chuan
Đèn sợi đốt den soi dot 1
Đèn nhấp nháy den nhap nhay
Đèn huỳnh quang den huynh quang 1
Đèn gắn tường den gan tuong
Đèn chiếu sáng khẩn cấp den khan cap
Đèn LED den led
Đèn nung sáng có chụp den nung sang
Đèn chiếu sâu có chụp tráng men den chieu sau
Đèn có bóng tráng gương den bong trang guong
Đèn thuỷ ngân có áp lực cao den thuy ngan
Đèn chống nước và bụi den chong bui
Đèn chống nổ không chụp den chong no khong chup
Đèn chống nổ có chụp den chong no co chup
Đèn chống hoá chất ăn mòn den chong hoa chat

Ký hiệu của các thiết bị đo lường

Tên gọi  Ký hiệu
Ampe kế ampe ke
Vôn kế von ke
Ôm kế om ke
Watt kế watt ke
Điện kế  dien ke

Ký hiệu các thiết bị đóng cắt, bảo vệ và công tắc

Tên gọi Ký hiệu
Cầu dao điện (chung) cau dao dien chung
Cầu dao 1 pha  cau dao 1 pha
Cầu dao 1 pha 2 ngả  cau dao 1 pha 2 nga
Cầu dao 3 pha  cau dao 3 pha
Cầu dao 3 pha 2 ngả cau dao 3 pha 2 nga
Công tắc SPST cong tac spst
Công tắc SPDT cong tac spdt
Công tắc nút nhấn cong tac nhan
Công tắc DIP cong tac dip
Rơ le SPST ro le spst
Rơ le SPDT ro le spdt

Ký hiệu nguồn điện 

Tên gọi  Ký hiệu
Nguồn điện áp (chung) nguon dien ap chung
Nguồn hiện tại nguon hien tai
Nguồn điện áp AC nguon dien ap AC
Nguồn điện áp DC nguon dien ap Dc
Nguồn điện được kiểm soát nguon dien duoc kiem soat
Nguồn điện DC được kiểm soát nguon dien ap DC duoc kiem soat
Pin Cell pin cell
Pin mặt trời dien mat troi
Ắc quy ac quy

Ký hiệu máy biến áp

Tên gọi Ký hiệu
Máy biến áp (chung) may bien ap
Máy biến áp có vòi trung tâm may bien ap co voi trung tam
Máy biến áp 2 cuộn dây thứ cấp may bien ap co cuon day thu cap
Máy biến dòng may bien dong
Máy biến dòng loại cửa sổ may bien dong loai cua so
Máy biến dòng loại ống lót may bien dong ong lot
Máy biến áp điện áp may bien ap dien ap

Ký hiệu điện công nghiệp bằng chữ

Ký hiệu  Tên gọi
CD Cầu dao
CB; Ap Aptomat; máy cắt hạ thế
CC Cầu chì
K Công tắc tơ, khởi động từ
K Công tắc
O; OĐ Ổ cắm điện
Đ Đèn điện
Đ Động cơ một chiều; động cơ điện nói chung
CĐ Chuông điện
BĐ Bếp điện, lò điện
QĐ Quạt điện
MB Máy bơm
ĐC Động cơ điện nói chung
CK Cuộn kháng
ĐKB Động cơ không đồng bộ
ĐĐB Động cơ đồng bộ
F Máy phát điện một chiều; máy phát điện nói chung
FKB Máy phát không đồng bộ
FĐB Máy phát đồng bộ
M; ON Nút khởi động máy
D; OFF Nút dừng máy
KC Bộ khống chế, tay gạt cơ khí
RN Rơ-le nhiệt
RTh Rơ-le thời gian (timer)
RU Rơ-le điện áp
RI Rơ-le dòng điện
RTr Rơ-le trung gian
RTT Rơ-le bảo vệ thiếu từ trường
RTĐ Rơ-le tốc độ
KH Công tắc hành trình
FH Phanh hãm điện từ
NC Nam châm điện
BĐT Bàn điện từ
V Van thuỷ lực, van cơ khí
MC Máy cắt trung, cao thế
MCP Máy cắt phân đoạn đường dây
DCL Dao cách ly
DNĐ Dao nối đất
FCO Cầu chì tự rơi
BA; BT Máy biến thế
CS Thiết bị chống sét
T Thanh cái cao áp, hạ áp
T (transformer) Máy biến thế
D; DZ Diode; Diode zener
C Tụ điện
R Điện trở
RT Điện trở nhiệt

Câu hỏi về ký hiệu trong điện công nghiệp

Câu hỏi 1: 5 ký hiệu điện công nghiệp thường dùng trong bản vẽ kỹ thuật là gì?

Trả lời: 5 ký hiệu thiết bị điện thường dùng là Công tắc, Dây, Contactor, Động cơ và Máy biến áp. Các ký hiệu này có thể bắt gặp ở trong bất kỳ bản vẽ kỹ thuật nào. 

Câu hỏi 2: Ký hiệu điện có vai trò gì trong sơ đồ mạch điện?

Trả lời: Ký hiệu điện công nghiệp cho phép biểu diễn các thiết bị điện hoặc các thành phần khác trong sơ đồ mạch điện một cách đơn giản, phù hợp với cả mạch điện phức tạp nhất. Các ký hiệu này giúp các kỹ sư tiết kiệm thời gian trong việc thiết kế và thi công mạch điện, đồng thời giúp người sử dụng kể cả không chuyên về điện cũng có thể đọc hiểu các mạch điện đơn giản. 

Câu hỏi 3: Ưu điểm của các ký hiệu trong điện công nghiệp?

Trả lời: Các ký hiệu thiết bị điện công nghiệp được quy ước theo tiêu chuẩn quốc tế nên có nhiều ưu điểm như: 

  • Giảm thiểu sự nhầm lẫn trong thiết kế, thi công: Mỗi ký hiệu được quy định cho một thiết bị và thành phần trong mạch điện nên hạn chế được sự nhầm lẫn khi thiết kế và thi công.
  • Giao tiếp điện và cơ khí tốt hơn: Việc sử dụng các ký hiệu điện đã được chuẩn hóa giúp các kỹ sư điện thuận lợi trong quá trình giao tiếp, tiếp nhận và chuyển giao công việc.
  • Tiết kiệm thời gian: Bằng việc thay thế hình ảnh trực quan của thiết bị điện và các thành phần khác, việc thiết kế bản vẽ trở nên đơn giản và dễ hiểu, giúp tiết kiệm thời gian và công sức. 

Hy vọng với bảng tổng hợp các ký hiệu điện công nghiệp phổ biến BTB Electric đã thống kê trên đây, bạn có ứng dụng để thiết kế sơ đồ mạch điện cũng như đọc hiểu các bản vẽ thiết kế. Các thông tin khác liên quan đến điện công nghiệp, bạn vui lòng tìm hiểu tại: https://btb-electric.com/vi/tin-tuc/kien-thuc-nganh/kien-thuc-he-thong-dien/ 

Bài viết mới