Những khác biệt cơ bản giữa cầu dao và aptomat

Lựa chọn cầu dao hay aptomat để lắp đặt cho hệ thống điện là câu hỏi mà rất nhiều người lần đầu tìm hiểu 2 thiết bị này thắc mắc. Về cơ bản, aptomat là phiên bản nâng cấp của cầu dao điện về cả thiết kế và tính năng. Nhưng liệu có nên chỉ sử dụng aptomat mà bỏ quên cầu dao? Bài viết sau đây từ BTB Electric sẽ giúp bạn nhận biết được ưu nhược điểm của 2 thiết bị và khi nào nên sử dụng cầu dao, khi nào nên sử dụng aptomat.

Mục lục

So sánh đặc điểm cấu tạo cầu dao và aptomat

Điểm dễ nhận biết sự khác biệt giữa cầu dao và aptomat nhất đó chính là cấu tạo – phần có thể quan sát bằng mắt thường.

Đặc điểm cấu tạo của aptomat

Aptomat thường có các bộ phận chính là: tiếp điểm, hộp dập hồ quang, bộ phần truyền động và móc bảo vệ:

Tiếp điểm: bao gồm tiếp điểm chính, tiếp điểm hồ quang và có thể có tiếp điểm phụ. Các tiếp điểm này sẽ lần lượt đóng/mở theo thứ tự tiếp điểm hồ quang – tiếp điểm phụ – tiếp điểm chính và ngược lại.
Buồng dập hồ quang là nơi dập tắt hồ quang khi xảy ra sự cố điện dẫn đến nhảy aptomat
Cơ cấu truyền động có cơ chế bằng tay hoặc tự động cắt, tùy theo dòng điện định mức.
Móc bảo vệ gồm 2 móc sẽ gắn vào nhau khi dòng điện ổn định. Khi phát hiện sự cố quá tải hay ngắn mạch,… lò xo sẽ tác động khiến 2 móc này tách xa nhau làm ngắt mạch.

Đặc điểm cấu tạo của cầu dao

Cấu tạo cầu dao điện thường bao gồm các thành phần: vỏ, thân, tiếp điểm, cầu chì, lò xo và một số linh kiện khác:

Vỏ cầu dao: Đa phần từ nhựa cách điện, chịu nhiệt tốt, không bị biến dạng khi va đập.
Thân cầu dao: Chứa các bộ phận bên trong như cầu chì, tiếp điểm, lò xo,..
Tiếp điểm: Tương tự như aptomat với 1 tiếp điểm chính, 1 tiếp điểm hồ quang và có thể có 1 tiếp điểm phụ. Cơ chế đóng cắt cũng tương tự aptomat.
Cầu chì: Là dây dẫn kim loại nhỏ có độ dẫn điện cao, tự động nóng chảy và đứt khi dòng điện áp cao quá mức.
Lò xo: Duy trì lực để đóng và mở các tiếp điểm.

So sánh chung

Nhìn chung cấu tạo của cầu dao và aptomat khá tương đồng giữa các bộ phận, chỉ có một số cầu dao vẫn sử dụng cơ chế đóng ngắt mạch với cầu chì nên cần thêm bộ phận này. Bên cạnh đó, khi nhìn từ phía ngoài sẽ thấy một số điểm khác biệt như:

Cầu dao có cần gạt lớn hơn aptomat giúp người dùng dễ sử dụng.
Aptomat chia ra các pha, các cực và thông số chi tiết ghi trên bề mặt, cầu dao thì không.

=>> Xem thêm: Những điểm khác biệt giữa công tắc và cầu dao

So sánh nguyên lý hoạt động của aptomat và cầu dao

Từ sự khác nhau về cấu tạo, có thể thấy chắc chắn có những điểm khác nhau giữa nguyên lý hoạt động của cầu dao và aptomat.

Aptomat và cầu dao đều sử dụng cơ chế đóng mở các móc bảo vệ để ngắt điện khi quá tải hoặc ngắn áp. Cụ thể khi ngắn mạch hoặc quá áp, các lò xo gắn với móc treo sẽ được thả lỏng, co lại và làm tách rời các móc từ đó ngắt điện hệ thống.

Buồng dập hồ quang trên aptomat giúp ngăn chặn hiện tượng hồ quang điện hiệu quả, tránh ảnh hưởng tới các linh kiện khác trong aptomat. Trong khi cầu dao lại không có bộ phận này nên rất nguy hiểm nếu khi đóng ngắt xảy ra hồ quang điện.

Cần lưu ý rằng cầu dao điện không có khả năng ngắt mạch khi hệ thống gặp các sự cố khác như rò rỉ điện mà một số dòng aptomat có thể làm điều này. Ngoài ra có những loại aptomat sử dụng cho hệ thống điện quy mô lớn có cơ chế điều khiển bằng điện từ hoặc hẹn giờ bật aptomat.

=>> Đọc thêm: So sánh ưu nhược điểm của aptomat và cầu chì

Có nên sử dụng aptomat thay cho cầu dao điện?

Aptomat có cấu tạo và nhiều tính năng ưu việt hơn so với cầu dao điện. Aptomat hiện được sử dụng cho tất cả các hệ thống điện khác nhau, bao gồm điện dân dụng 220V và điện công nghiệp 380V. Aptomat có thể ngắt dòng điện không chỉ trong trường hợp quá tải điện, ngắn mạch mà còn trường hợp rò rỉ điện, chập điện và sét đánh. Do vậy aptomat ngăn chặn hiệu quả các rủi ro hư hại hệ thống điện.

Aptomat cũng được sản xuất đa dạng các chủng loại hơn cầu dao điện, bao gồm:

MCB, MCCB: aptomat thông thường dạng tép và dạng khối, ngắt mạch khi quá tải điện hoặc sụt áp.
RCCB: aptomat chuyên ngắt mạch khi phát hiện rò rỉ điện.
RCBO, ELCB: aptomat dạng tép và dạng khối, ngắt mạch khi quá tải điện, sụt áp và cả rò rỉ điện.

Do có nhiều ưu điểm như vậy mà giá thành aptomat cũng cao hơn so với cầu dao điện. Do đó trong những hệ thống điện gia đình, ít khi sử dụng và ít rủi ro như điện chiếu sáng, bạn có thể dùng cầu dao để tiết kiệm chi phí.

Nhìn chung aptomat được phát triển từ cầu dao điện với cấu tạo và tính năng ưu việt hơn. Bài viết trên đây từ BTB Electric đã giúp bạn phần nào hiểu được sự khác nhau giữa hai thiết bị và cân nhắc nên dùng cầu dao hay aptomat sẽ có nhiều lợi ích hơn. Để biết thêm nhiều kiến thức về aptomat nói chung và ngành điện nói riêng, hãy tiếp tục theo dõi các bài viết mới của chúng tôi trên website https://btb-electric.com/vi/.