12-09-2025
Kinh nghiệm và quy trình lắp đặt trạm biến áp
Nhu cầu lắp đặt trạm biến áp cho các công trình công nghiệp và dân sinh ngày càng tăng. Chủ đầu tư có thể tham khảo bài viết về kinh nghiệm và quy trình lắp trạm biến áp dưới đây từ BTB Electric.
Tiêu chuẩn lắp đặt trạm biến áp
Trạm biến áp là tổ hợp các thiết bị có chức năng phân phối và chuyển đổi cấp điện áp từ đường dây đầu nguồn tới phụ tải tiêu thụ. Bên trong trạm biến áp lắp đặt máy biến áp, thiết bị đóng cắt, thiết bị điều khiển và các thiết bị khác.
Khi lắp đặt trạm biến áp cần tuân thủ theo các quy định trong ngành và các tiêu chuẩn chất lượng. Điều này đảm bảo chất lượng thiết bị đầu vào, quá trình đấu lắp cũng như quá trình vận hành, bảo trì diễn ra hiệu quả. Một số tiêu chuẩn cho các thành phần trạm biến áp: IEC 60076, IEC 61869, TCVN 6611-2, TCVN 6611-3, TCVN 6611-4, TCVN 6611-5 và TCVN 7479. Ngoài ra tùy theo loại trạm biến áp, có thêm các tiêu chuẩn về chống sét, đấu nối, cách ly, chống định tuyến,…
Tham khảo một số giải pháp từ BTB Electric: Ứng dụng trạm biến áp
Yêu cầu kỹ thuật khi lắp trạm biến áp
Những yêu cầu kỹ thuật dành cho công tác chuẩn bị, bộ phận phụ trách kỹ thuật, bộ phận cung cấp vật tư và bộ phận phụ trách lắp đặt.
Yêu cầu khi chuẩn bị:
- Căn cứ kỹ thuật theo bản vẽ và hồ sơ kỹ thuật công trình.
- Căn cứ dự toán tài chính cho vật tư, thiết bị.
- Giám sát chất lượng đầu vào cho vật tư.
- Giám sát chặt chẽ trong quá trình sản xuất định kỳ theo ngày, đảm bảo chất lượng trước khi xuất xưởng.
Yêu cầu bộ phận kỹ thuật:
- Nghiên cứu bản vẽ kỹ thuật trạm biến áp và yêu cầu từ chủ đầu tư để đưa ra phương án lắp đặt tối ưu, tham khảo góp ý từ các phòng ban liên quan.
- Chuẩn hóa các chi tiết kỹ thuật trong bản vẽ.
- Theo dõi và kiểm tra kỹ thuật thường xuyên trong khi thi công, kịp thời khắc phục sai lỗi hoặc điều chỉnh nhân sự, phương án thi công nếu cần thiết.
- Nghiệm thu tĩnh và kiểm tra trạm biến áp trước khi kiểm định thử áp lực hoặc sơn phủ.
Yêu cầu bộ phận vật tư:
- Nghiên cứu thông số kỹ thuật của vật tư và có đề xuất điều chỉnh nếu cần.
- Theo dõi chất lượng, số lượng vật tư khi nhập và bàn giao cho thi công.
- Cập nhật thường xuyên thông tin thiết bị, vật tư dự kiến sử dụng, bao gồm mã hàng, giá, chất lượng, khả năng cung ứng,…
- Thống kê khối lượng vật tư khi giao ca, kiểm tra tồn kho hằng tuần.
Yêu cầu bộ phận lắp đặt:
- Nghiên cứu thận trọng các yêu cầu kỹ thuật, nguyên lý thiết bị, sơ đồ bản vẽ trạm biến áp, môi trường lắp đặt, xác nhận tính khả thi khi thi công trước khi đưa vào sản xuất.
- Lập kế hoạch nhân sự lắp đặt, bố trí nhân sự đảm bảo cho chất lượng và tiến độ lắp đặt.
- Tuân thủ tuyệt đối các yêu cầu kỹ thuật và an toàn khi thi công trạm biến áp.
- Không ngừng giám sát tiến độ thi công, có những biện áp cải tiến, sáng kiến khi thi công.
- Có báo cáo khối lượng thi công và tiến độ chung hằng ngày.
Đọc thêm về các chọn trạm biến áp: Kinh nghiệm nâng cấp trạm biến áp và chọn aptomat
Quy trình thi công trạm biến áp
Quy trình thi công trạm biến áp diễn ra theo 5 bước chính, tiến độ từ giai đoạn lắp đặt kết cấu tới công tác nghiệm thu.
Lắp đặt thủ công cho trạm biến áp
- Thiết bị trong trạm được vận chuyển tới công trường và đặt tạm trên bệ đỡ nếu cần.
- Thiết bị lớn như trạm biến áp cần dùng kích nâng hoặc cần trục để đặt trong trạm.
- Thiết bị được đặt lên vị trí đã đánh dấu trước.
- Cân chỉnh vị trí thiết bị, điều chỉnh cao độ thiết bị, kiểm tra cân bằng với máy thủy bình hoặc ống nước cân thăng bằng.
- Lắp đặt các cấu kiện trạm biến áp, phụ kiện, linh kiện.
- Vệ sinh máy biến áp, các thiết bị và cấu kiện.
- Đấu nối cáp nội bộ và cáp ngoài, kiểm tra thông mạch, cách điện, đấu nối và tiếp địa.
- Xả đỉnh sứ và bổ sung dầu cách điện vào bình phụ (nếu yêu cầu).
- Kiểm tra và đánh dấu thiết bị đã lắp đặt theo bản vẽ, gửi yêu cầu kiểm tra và nghiệm thu.
- Vận chuyển vật liệu dư thừa và rác thi công ra khỏi hiện trường thi công và vệ sinh lại.
Trình tự lắp đặt cấu kiện chính
- Xác định vị trí trạm và mốc móng trạm.
- Thi công tiếp địa cho trạm biến áp.
- Lắp đặt kết cấu vỏ trạm biến áp.
- Lắp đặt máy biến áp vào vị trí, có biện pháp bảo vệ máy biến áp và cố định máy.
- Lắp đặt các thiết bị khác vào trạm.
- Đấu nối tiếp địa, chống sét,..
- Thi công các biện pháp bảo vệ an toàn, cách ly trạm, biển cảnh báo.
- Hiệu chỉnh thông số, nghiệm thu toàn trạm và lập hồ sơ nghiệm thu.
- Đấu nối và đóng điện trạm.
Kiểm tra – Vệ sinh
- Kiểm tra vị trí trạm biến áp, máy biến áp và các thành phần khác trong trạm.
- Làm sạch, đậy kín mương, đường ống cáp.
- Kiểm tra, đo đạc các thông số môi trường, chỉ số bảo vệ, ánh sáng, thông gió,..
- Vệ sinh toàn bộ trạm biến áp.
Chạy thử sau lắp đặt và đóng điện
Các hạng mục thử nghiệm chất lượng:
- Kiểm tra thông số định mức của thiết bị.
- Kiểm tra công tác lắp đặt cấu kiện.
- Kiểm tra trầy xước, hư hỏng, hoen gỉ.
- Kiểm tra mức dầu, rò dầu.
- Kiểm tra đệm các hộp đấu nối.
- Kiểm tra cáp điện nội bộ và đấu ngoài.
- Kiểm tra các hạng mục bảo vệ, hạng mục duy trì vận hành.
- Kiểm tra vận hành của các bộ phận cơ khí.
- Thử nghiệm cách điện và tác động môi trường.
- Thử nghiệm rủi ro quá tải, ngắn mạch, rò điện,..
- Kiểm tra công tác vệ sinh và bảo vệ thiết bị.
- Đóng điện theo quy trình của điện lực và nhà sản xuất.
Công tác nghiệm thu
Công tác này diễn ra tuần tự theo nghiệm thu nội bộ -> đạt -> gửi phiếu yêu cầu nghiệm thu tới chủ đầu tư (CĐT) và tư vấn giám sát (TVGS) -> nghiệm thu với CĐT và TVGS. Sau nghiệm thu có thể đưa vào vận hành trạm biến áp.
Lưu ý lắp đặt trạm biến áp
Một số lưu ý khi thi công lắp đặt trạm biến áp:
- Lắp đặt trạm biến áp tại vị trí độc lập, dễ quan sát, thuận lợi bảo dưỡng và nâng cấp (nếu cần).
- Chọn công suất máy biến áp phù hợp với nhu cầu, không sử dụng công suất vượt quá nhu cầu và hệ thống.
- Khi lắp đặt trạm biến áp cần sử dụng các biện pháp hỗ trợ, bảo vệ an toàn điện, an toàn trên cao và các thiết bị hỗ trợ khác.
- Chuẩn bị các kịch bản lắp đặt khi có sự cố để kịp thời điều chỉnh.
Trạm biến áp không chỉ là một công trình kỹ thuật mà còn là đầu mối quan trọng của hệ thống điện. Việc thi công và lắp đặt trạm biến áp theo đúng tiêu chuẩn, như BTB Electric đã đề cập, không chỉ đảm bảo an toàn cho con người mà còn góp phần nâng cao chất lượng điện, chất lượng cuộc sống và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội.
