Những dòng thiết bị đóng ngắt mạch điện phổ biến

Thiết bị đóng ngắt mạch điện là dòng thiết bị điện phổ biến trong mọi hệ thống điện, có nhiệm vụ điều khiển dòng điện cho phụ tải, hỗ trợ mạch điện vận hành an toàn. Trong bài viết sau đây, bạn hãy cùng BTB Electric tìm hiểu về các dòng thiết bị đóng cắt mạch phổ biến, cũng như vai trò và ứng dụng của các thiết bị này trong đời sống.

Thiết bị đóng ngắt bảo vệ mạch điện là gì?

Thiết bị đóng ngắt điện là các dòng thiết bị điện dùng để điều khiển đóng/mở mạch điện, bảo vệ hệ thống điện bao gồm dây dẫn và thiết bị điện hoạt động ổn định. Sử dụng thiết bị đóng cắt là yêu cầu bắt buộc cho bất kì hệ thống điện nào, từ cao thế, trung thế cho đến hạ thế.

Thiết bị đóng ngắt điện trong tiếng Anh được gọi là Circuit Breaker (CB) hay có tên gọi quen thuộc với người Việt là aptomat. Tuy nhiên thông thường aptomat chỉ dành cho các dòng đóng ngắt mạch điện hạ thế như MCB, RCBO, MCCB,…. Ngoài ra, các thiết bị như cầu dao, cầu chì, contactor, RCD, cầu dao chống sét,… cũng là thiết bị đóng ngắt.

Cơ chế hoạt động chung của dòng thiết bị đóng cắt là phát hiện sự cố trên mạch điện và chủ động ngắt điện nhằm đảm bảo an toàn hoặc được ngắt thụ động bởi người sử dụng. Các sự cố bao gồm quá tải điện, ngắn mạch, rò rỉ điện, sét đánh, chập cháy điện,….

Công dụng của các thiết bị đóng ngắt mạch điện

Trong điều kiện thông thường, thiết bị đóng ngắt mạch điện có chức năng đóng/ngắt mạch điện từ nguồn tới tải. Nguồn điện có thể là điện lưới, điện máy phát, điện phân phối qua đường dây,… Vai trò của thiết bị này được thể hiện rõ rệt khi có sự cố điện xảy ra trên mạch.

Các thiết bị đóng cắt được ứng dụng rộng rãi trong đời sống. Bất kì hệ thống điện nào đều cần đến thiết bị đóng ngắt từ điện cao thế, điện trung thế đến điện hạ thế phân phối, sử dụng cho gia đình, văn phòng, thương mại, nhà máy, công trình,…

Một số ứng dụng cụ thể của thiết bị đóng ngắt:

• Bảo vệ mạch điện khỏi sự cố quá tải, ngắn mạch, chập mạch, rò rỉ điện,..
• Bảo vệ mạch điện khỏi trường hợp hỏa hoạn, cháy nổ, sét đánh, lũ lụt,…
• Giám sát hoạt động của hệ thống điện
• Bảo vệ các thiết bị điện quan trọng như máy hàn, máy ủi, điều hòa,…

Nhìn chung mỗi loại thiết bị đóng cắt và bảo vệ mạch điện đều có chức năng và ứng dụng riêng, tùy thuộc vào yêu cầu kỹ thuật và mục đích sử dụng của từng hệ thống điện. Nhờ vào các thiết bị này, người vận hành có khả năng kiểm soát, bảo vệ và bảo trì hệ thống điện hiệu quả.

Những thiết bị đóng ngắt mạch điện phổ biến

Dựa vào cấp điện áp, có thể phân chia thiết bị đóng ngắt mạch điện thành 3 nhóm chính là điện hạ thế, điện trung thế và điện cao thế. Điện hạ thế là cấp điện áp sử dụng thường ngày, trong khoảng 22V – 380V (điện 1 pha, điện 3 pha). Điện trung thế là cấp điện áp phân phối từ đường dây cao thế tới trạm biến áp, cấp điện áp trong khoảng từ 1kV. Điện cao thế là lưới điện truyền tải từ nhà máy điện tới các khu vực, có cấp điện áp trong khoảng từ 110kV – 500kV.

Thiết bị đóng ngắt mạch hạ thế

Các dòng thiết bị đóng cắt mạch hạ thế khá quen thuộc trong cuộc sống, được sử dụng cho điện 1 pha (điện dân dụng, thương mại) hay điện 3 pha (điện sản xuất).

Các thiết bị này được sản xuất với điện áp điện mức từ 1kV trở xuống, bao gồm một số loại sau:

• Cầu chì: là thiết bị đóng ngắt mạch tự động có chức năng chống quá tải, sử dụng chỉ 1 lần.
• Cầu dao: là dòng CB truyền thống chống quá tải điện trong gia đình, hoạt động ngắt mạch thủ công.
• MCB: là dòng CB tép chống quá tải và ngắn mạch, rất quen thuộc trong điện gia đình hay văn phòng, kích thước nhỏ gọn, mức ngắt mạch từ thấp tới trung bình.
• RCCB: là dòng CB chuyên chống giật điện
• RCBO: là dòng CB đa năng với vai trò chống quá tải, ngắn mạch và giật điện.
• MCCB: là dòng CB khối chống quá tải và ngắn mạch, chuyên dùng cho điện công nghiệp, mức dòng ngắt mạch từ trung bình tới cao.
• ELCB: là dòng CB khối với khả năng chống quá tải và chống giật điện.
• ACB: là dòng CB cỡ lớn lắp tại tủ điện công nghiệp đầu nguồn hạ thế với khả năng chống quá tải, chống ngắn mạch, có dòng ngắt mạch cao.

BTB Electric hiện đang sản xuất đa dạng các dòng thiết bị đóng cắt mạch hạ thế, bao gồm MCB, MCCB, RCCB, RCBO, ACB và contactor. Các thiết bị này được sản xuất theo bộ tiêu chuẩn EN/IEC và được chứng nhận bởi nhiều tổ chức chất lượng hàng đầu thế giới.

Tại Việt Nam, các thiết bị trên hiện đang được các nhà máy công nghiệp, công ty điện lực tin dùng rộng rãi. Tham khảo các sản phẩm tại: https://btb-electric.com/vi/thiet-bi-dong-cat/ 

Thiết bị đóng ngắt mạch trung thế

Thiết bị đóng ngắt mạch trung thế được sử dụng cho tủ điện trung thế tại các trạm điện phân phối hoặc các nhà máy cần dùng điện trung thế. Các thiết bị này có mức dòng ngắt mạch trong khoảng 1 kV – 36 kV.

Một số thiết bị ngắt mạch phổ biến cho điện trung thế:

• VCB: là máy cắt chân không có dòng cắt ngắn mạch lớn từ 15kA đến 50kA
• VCS: là contactor chân không với khả năng đóng cắt lên tới 2,5 triệu lần.
• VTS: là máy chuyển nguồn chân không giữa nguồn điện lưới và nguồn máy phát
• Recloser: là máy cắt tự động tức thời với chế độ cài đặt trước
• LBS: là máy cắt phụ tải hay cầu dao liên động
• Current Limit Power Fuse: là cầu chì trung thế với khả năng ngắt mạch và bảo vệ cho LBS, VCS khi kết hợp LBS

Thiết bị đóng ngắt mạch cao thế

Thiết bị đóng cắt mạch cao thế được sử dụng cho tủ điện phân phối cao thế trong nhà máy điện, trạm biến áp mới mức điện áp rất cao, đa số khoảng 110kV – 500kV.

Một số loại phổ biến gồm:

• Cầu chì cao thế: loại cầu chì dạng ống dùng trong máy biến áp ở cấp điện áp 22kV, 35kV,…
• CB cao thế: là thiết bị ngắt mạch tự động với dòng định mức lên đến 4000A

Trên đây là thông tin về các loại thiết bị đóng ngắt mạch điện phổ biến hiện nay và ứng dụng của từng loại trong thực tế. Có thể thấy việc sử dụng loại thiết bị này vào mạch điện là bắt buộc và việc tìm hiểu, chọn lựa thiết bị phù hợp là việc người vận hành hệ thống cần thực hiện. BTB Electric hy vọng bài viết trên đã cung cấp một số kiến thức cần thiết cho bạn về dòng thiết bị điện quan trọng này.