CB là gì? Phân loại và ứng dụng của cầu dao tự động

CB hay cầu dao tự động là thiết bị rất quen thuộc trong đời sống thường ngày, xuất hiện ở mọi hệ thống điện từ nhà máy, văn phòng, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại cho đến nhà ở. Một cái tên phổ biến hơn của CB là aptomat. Trong bài viết này, bạn hãy cùng BTB Electric tìm hiểu xem CB là gì, các loại CB phổ biến và ứng dụng của CB trong cuộc sống.

Mục lục

Aptomat CB là gì?

CB hay cầu dao tự động là thiết bị đóng cắt mạch điện có công dụng chính là bảo vệ mạch điện trước các sự cố như quá tải, đoản mạch hay rò rỉ điện. Khác với cầu dao thông thường, cầu dao tự động có cơ chế tự ngắt điện hoặc điều khiển bằng tay.

CB được chia làm 2 loại chính dùng cho hệ thống điện 1 pha – 220V và hệ thống điện 3 pha 380V. Trong mỗi hệ thống điện có thể có nhiều CB với công suất, tính năng khác nhau tương ứng với nhiệm vụ khác nhau.

Cấu tạo điển hình của CB

CB bao gồm các bộ phận chính là cặp tiếp điểm, hộp dập hồ quang, cần gạt và móc bảo vệ. Cần gạt nối với dải lưỡng kim hoặc nam châm điện. Dây pha trong mạch nối vào hai đầu cần gạt. Khi cần gạt đóng điện, dòng điện chạy từ đầu vào, qua nam châm điện, qua tiếp điểm động, qua tiếp điểm tĩnh và đi ra đầu tải.

Dòng điện khiến nam châm điện từ hóa. Dòng điện tăng làm tăng lực từ của nam châm điện và ngược lại, dòng điện giảm làm giảm lực từ của nam châm điện. Khi dòng điện vượt mức an toàn, nam châm điện sinh lực từ đủ mạnh để kéo móc bảo vệ bên trong nối với cần gạt xuống. Tiếp điểm động nghiêng khỏi tiếp điểm tĩnh để ngắt mạch khiến điện ngắt.

Móc bảo vệ CB thường có 2 dạng là móc điện từ và móc rơ le nhiệt. 2 loại này được sử dụng đồng thời với nhau.

Móc điện từ: Gồm 1 cuộn dây mắc nối tiếp mạch chính, có tiết diện lớn và ít vòng quấn. Khi dòng điện quá tải, lực từ cuộn dây kéo móc bảo vệ va vào cần gạt, làm mở cặp tiếp điểm của CB. Khi điều chỉnh lực kháng của cuộn dây có thể điều chỉnh được giá trị cường độ dòng điện tức thì.
Móc rơle nhiệt: Có kết cấu giống rơle nhiệt với phần tử phát nhiệt là miếng kim loại được mắc nối tiếp với mạch chính. Khi dòng điện tải lớn đi qua làm nóng miếng kim loại sẽ khiến móc bảo vệ rơi tự do, mở cặp tiếp điểm của CB. Nhược điểm của loại móc này là độ trễ nhiệt lớn nên ngắt dòng khá chậm và chỉ dùng để bảo vệ trước dòng điện quá tải.

Các loại CB cao cấp hơn sử dụng linh kiện điện tử (thiết bị bán dẫn) để giám sát dòng điện thay vì các linh kiện đơn giản.

=>> Chi tiết hơn bạn có thể xem tại: Cấu tạo cầu dao điện

Các loại CB thông dụng hiện nay

CB chia ra làm 4 loại chính là MCB, MCCB, RCBO và ELCB. Trong đó MCB và RCBO là cầu dao tự động dạng tép; MCCB và ELCB là cầu dao tự động dạng khối. Bên cạnh đó còn có RCCB chuyên bảo vệ hệ thống khỏi sự cố rò rỉ điện.

MCB

MCB (tên đầy đủ là Miniature Circuit Breaker) là CB dạng tép, loại nhỏ, dòng định mức thấp và được sử dụng rộng rãi trong mạng điện dân dụng 220V. Chức năng của MCB là bảo vệ hệ thống khỏi sự cố quá tải điện và ngắn mạch.

MCCB

MCCB (tên đầy đủ là Molded Case Circuit Breaker) là CB dạng khối, loại lớn, dòng định mức từ trung đến cao, khả năng chịu nhiệt tốt, được dùng chủ yếu cho hệ thống điện công nghiệp 380V và số ít sử dụng cho hệ thống điện dân dụng. Chức năng của MCCB tương tự với MCB.

RCBO

RCBO (tên đầy đủ là Residual Current Circuit Overcurrent) là CB dạng tép, loại nhỏ, có dòng định mức thấp và được sử dụng cho mạng điện dân dụng 220V. Có thể hiểu RCBO là sự kết hợp của MCB và RCCB. Do đó chức năng của RCBO là bảo vệ hệ thống điện khỏi tình trạng quá tải, ngắn mạch và rò rỉ điện.

ELCB

ELCB (tên đầy đủ là Earth leakage circuit breaker) là CB dạng khối, cỡ lớn, dòng định mức đa dạng nên được sử dụng cho cả mạng điện công nghiệp và dân dụng. ELCB có chức năng bảo vệ hệ thống trước sự cố rò rỉ điện, rò rỉ đường dây nối đất, quá tải điện và ngắn mạch. Như vậy có thể thấy ELCB là sự kết hợp giữa RCCB và MCCB, MCB.

=>> Xem thêm: Phân loại các dòng aptomat phổ biến trên thị trường

Ứng dụng của CB trong đời sống

Có thể thấy CB được chia làm nhiều loại với các nhiệm vụ, tính năng khác nhau. Do vậy mà CB trong đời sống được ứng dụng trong cả mạng điện dân dụng 1 pha và mạng điện công nghiệp 3 pha.

CB là giải pháp hiệu quả để thay thế cho cầu chì – thiết bị đóng cắt điện sử dụng 1 lần và cầu dao điện – thiết bị đóng cắt điện thủ công. Không khó để bắt gặp CB trong hệ thống điện nhà đơn lẻ, tòa nhà chung cư, tòa nhà văn phòng, nhà hàng, khách sạn, cửa hàng thương mại, công xưởng, nhà máy, trường học, bệnh viện, trạm điện,….

CB đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sự cố điện và xử lý kịp thời, bảo vệ an toàn cho hệ thống, đường dây điện, các thiết bị điện và cả người sử dụng.

=>> Đọc thêm: Tìm hiểu về Circuit Breaker – thiết bị đóng ngắt mạch điện

Nên chọn cầu dao tự động CB từ hãng nào?

CB từ BTB Electric là dòng sản phẩm quen thuộc tại các công trình điện công nghiệp 3 pha với các sản phẩm nổi bật là MCCB và RCBO. Bên cạnh đó BTB Electric có thêm dòng MCB chuyên dùng cho hệ thống điện dân dụng.

Cầu dao tự động mang thương hiệu BTB Electric đã có hơn 40 năm nghiên cứu và phát triển. Các sản phẩm được sản xuất trên dây chuyền hiện đại, sử dụng nguyên vật liệu chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng từ nhiều tổ chức đánh giá lớn trên thế giới như Dekra – Đức, Intertek – Vương quốc Anh, Underwriters Laboratory – Hoa Kỳ và được sử dụng nhãn hiệu KEMA-KEUR. Vì vậy mà CB BTB Electric là bạn đồng hành đáng tin cậy, bảo vệ an toàn cho công trình điện và hệ thống máy móc, thiết bị hiệu quả.